• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابومحمد عبدالله بن محمد تادلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تادَلی، ابومحمد عبدالله بن محمد (۵۱۱-۵۹۷ق/۱۱۱۷-۱۲۰۱م)، فقیه، ادیب، شاعر و محدث مالکی مذهب در منطقه تادله بوده است.


وی در تادَله، شهری در نزدیکی فاس و تلمسان
[۱] حموی، یاقوت، بلدان، ج۱، ص۸۱۰.
زاده شد و در مکناسه درگذشت.
[۲] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصلة، ج۲، ص۹۲۱-۹۲۲، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
[۳] مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
پدرش ابوعبدالله حافظ قرآن و پیرو مذهب مالکی بود و در دولت مرابطون، مدتی در فاس سمت مشاورت داشت و در زمان موحدون نیز خلیفه یوسف بن عبدالمؤمن، قضای شهر فاس را به او سپرد.
[۴] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
[۵] ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
خود تادلی نیز مدتی در فاس منصب قضا داشت.
[۶] ابن دحیه، عمر، المطرب من اشعار اهل المغرب، ج۱، ص۳۰.    
[۷] ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    


وی در پایان دولت مرابطون به اندلس رفت و در آن‌جا بر آن شد تا در محضر ابوبکر بن عربی که در آن هنگام در اشبیلیه به سر می‌برد، استماع حدیث کند، اما به علت اختلافی که میان برخی از فقها و ابن عربی وجود داشت، موفق به این کار نشد.
[۸] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
تادلی ملازمت قاضی عیاض، محدث مشهور اندلسی و ابن بشکوال را از افتخارات خود می‌دانست و از ابن بشکوال اجازه روایت گرفت. وی گویا علاوه بر آن دو تن، در شهر المریه با ابن صائغ نیز دیداری کوتاه داشته است.
[۹] ابن قاضی، احمد، جذوة‌ الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
[۱۰] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
[۱۱] ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
[۱۲] باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.

تادلی پس از آن‌که مدتی قضای شهر بسطه را عهده‌دار بود، به مکناسه رفت و در همان‌جا مسکن گزید.
[۱۳] مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
[۱۴] باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
استناد علمی او در روایت بیش‌تر بر ابوبحر اسدی و ابومحمد ابن عَتّاب بوده است.
[۱۵] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
[۱۶] ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
[۱۷] باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
ابومحمد ابن حوط‌الله و ابوالربیع ابن سالم از جملۀ افرادی هستند که از وی روایت کرده‌اند.
[۱۸] ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
[۱۹] ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.


تادلی به شجاعت و دلاوری مشهور بود و علاوه بر فضایل علمی، خطی خوش داشت و شعر نیز می‌گفت.
[۲۰] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
[۲۱] ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
[۲۲] مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
از اشعار او جز یک دو بیتی که وی در آن ابن مضاء نحوی و فقیه قرطبی
[۲۳] نک‌:مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ابن مضاء.    
را مخاطب قرار داده، چیزی باقی نمانده است.
[۲۴] باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
[۲۵] مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
رساله‌هایی نیز بدو نسبت داده‌اند که از آن‌ها اثری در دست نیست.
[۲۶] ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
[۲۷] ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
[۲۸] ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.


(۱) ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
(۲) ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.
(۳) ابن دحیه، عمر، المطرب من اشعار اهل المغرب، قاهره، ۱۹۵۴م.
(۴) ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، رباط، ۱۹۷۴م.
(۵) باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
(۶) مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
(۷) یاقوت، بلدان.

۱. ↑ حموی، یاقوت، بلدان، ج۱، ص۸۱۰.
۲. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصلة، ج۲، ص۹۲۱-۹۲۲، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
۳. ↑ مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
۴. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
۵. ↑ ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
۶. ↑ ابن دحیه، عمر، المطرب من اشعار اهل المغرب، ج۱، ص۳۰.    
۷. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
۸. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
۹. ↑ ابن قاضی، احمد، جذوة‌ الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
۱۰. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
۱۱. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
۱۲. ↑ باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۱۳. ↑ مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
۱۴. ↑ باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۱۵. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
۱۶. ↑ ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
۱۷. ↑ باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۱۸. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
۱۹. ↑ ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.
۲۰. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
۲۱. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
۲۲. ↑ مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
۲۳. ↑ نک‌:مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ابن مضاء.    
۲۴. ↑ باباتنبکتی، احمد، نیل‌الابتهاج، ج۱-۲، ص۲۱۴، طرابلس، ‌۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۲۵. ↑ مراکشی، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۸، ص۲۰۱-۲۰۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
۲۶. ↑ ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۳۰۶.    
۲۷. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، ج۳، ص۳۴۳، بیروت، ۱۳۹۰ق/ ۱۹۷۱م.    
۲۸. ↑ ابن قاضی، احمد، جذوة‌الاقتباس، ج۱، ص۴۲۱، رباط، ۱۹۷۴م.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تادلی، ابومحمد»، شماره۵۶۸۶.    




رده‌های این صفحه : ادیبان سده ششم(قمری) | ادیبان مراکش | ادیبان مراکش سده ششم(قمری) | شاعران سده ششم(قمری) | شاعران مراکش | شاعران مراکش سده ششم(قمری) | فقیهان سده ششم(قمری) | فقیهان مراکش | فقیهان مراکش سده ششم(قمری) | محدثان سده ششم(قمری) | محدثان مراکش | محدثان مراکش سده ششم(قمری) | مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
جعبه ابزار