• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعثمان بکر بن محمد مازنی بصری شیبانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعثمان بکر بن محمد مازنی بصری شیبانی (م ۲۴۸ هـ)، از اساتید ادبیات عرب، امام در نحو و لغت و از بزرگان اهل قلم در بصره در قرن سوم هجری قمری بوده است.


ابوعثمان بکر بن محمد بن حبیب بن بقیه مازنی بصری شیبانی، منسوب به طایفه مازن بن شیبان و از موالی بنی سدوس و اهل بصره بود.
[۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۵۷.    

رجال‌نویسان و مورخان ابوعثمان را از پیش‌کسوتان و اساتید ادبیات عرب، امام در نحو و لغت و از بزرگان اهل قلم در بصره برشمرده
[۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰.    
و گفته‌اند که ابوعثمان همیشه در مناظرات علمی پیروز میدان بود و با استاد خود اخفش نیز مناظراتی داشته که بر وی نیز چیره شده است. مازنی در روایت نیز ید طولایی داشته
[۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۶۳ - ۴۶۴.    
و فردی مورد اعتماد، با ورع، زاهد
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۸، ص۱۸۸.    
[۵] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۲۱۶.    
و از شیعیان امامیه بوده است.
[۶] حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۸۱.    
[۷] ابن‌داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۵۸.    


بکر بن محمد محضر درس اساتید بزرگی چون ابوعبیده، اصمعی و ابوزید انصاری علم نحو را فرا گرفت
[۸] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۳۵۲.    
[۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۰.    
و از آنان روایت کرده است. به علاوه، از اخفش نیز مسائلی را آموخت.
[۱۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۶۳ - ۴۶۴.    
همچنین در ادب، او را از شاگردان و دست‌پروردگان اسماعیل بن میثم به شمار آورده‌اند.
[۱۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰.    
[۱۲] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۲۹.    

اشخاصی همانند مبرّد، فضل بن محمد یزیدی و عبدالله بن سعد وراق از وی روایت کرده و از محضر وی بهره برده‌اند.
[۱۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۹۶.    


کتاب‌های مقدمه‌ای بر علم نحو و لغت
[۱۴] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰    .
التصریف، ما یلحن فیه العامه، التعلیق تفسیر کتاب سیبویه، علل النحو، الدیباج علی خلیل من کتاب ابی عبیده، کتاب الالف و اللام، العروض، القوافی
[۱۵] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۳۴.    
[۱۶] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۱.    
[۱۷] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۶۹.    
الدیباج فی جوامع کتاب سیبویه کتاب فی القرآن
[۱۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۶۳.    
التفسیر و غریب القرآن آثار بکر مازنی می‌باشد.
[۱۹] آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۳۱۲.    
[۲۰] آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۶، ص۴۷.    


بکر مازنی سرانجام در سال ۲۴۸هـ در بصره درگذشت.
[۲۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۹۷.    
سال‌های ۲۴۷،
[۲۲] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۱۱۰.    
۲۳۰ و ۲۴۹ هـ تاریخ‌های دیگری هستند که برای وفات او آورده‌اند.
[۲۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۵۸.    


۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۵۷.    
۲. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰.    
۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۶۳ - ۴۶۴.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۸، ص۱۸۸.    
۵. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۲۱۶.    
۶. ↑ حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۸۱.    
۷. ↑ ابن‌داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۵۸.    
۸. ↑ ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۳۵۲.    
۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۰.    
۱۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۶۳ - ۴۶۴.    
۱۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰.    
۱۲. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۲۹.    
۱۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۹۶.    
۱۴. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰    .
۱۵. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۳۴.    
۱۶. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۱.    
۱۷. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۶۹.    
۱۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۶۳.    
۱۹. ↑ آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۳۱۲.    
۲۰. ↑ آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۶، ص۴۷.    
۲۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۹۷.    
۲۲. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۱۱۰.    
۲۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۵۸.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۰۷، برگرفته از مقاله «ابوعثمان بکر بن محمد مازنی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 230 (قمری) | درگذشتگان سال 247 (قمری) | درگذشتگان سال 248 (قمری) | درگذشتگان سال 249 (قمری) | لغت شناسان سده سوم(قمری) | نحویان سده سوم(قمری)
جعبه ابزار