ابوعبدالله جعفر بن محمد کوفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

ابوعبدالله جعفر بن محمد کوفی (زندگی قرن ۴ق) از محدثان شیعه در قرن چهارم هجری قمری بود. برخی از علمای شیعه مانند نجاشی او را تضعیف کرده‌اند و برخی مانند مامقانی او را ثقه می‌دانند.

---

ابوعبدالله جعفر بن محمد بن مالک کوفی فَزاری بَزّاز از زمان و محل ولادت او اطلاعی در دست نیست. به گفته شیخ طوسی، علمای شیعه او را تضعیف کرده‌اند؛ ولی خود شیخ، وی را از راویان کوفی امامی مذهب و فردی ثقه شمرده که عجایبی درباره ولادت حضرت قائم (علیه‌السّلام) روایت کرده است.

---

ابوعبدالله از افرادی چون عبیدالله دهقان، اسحاق بن محمد و احمد بن مؤدّب روایت کرده است. برخی از بزرگان شیعه چون ابوعلی محمد بن همام بن سهیل و ابوغالب احمد بن محمد زراری از او روایت کرده‌اند.

---

نجاشی او را در حدیث، ضعیف دانسته و حتی از ابن غضائری نقل کرده که وی جاعل حدیث و فاسد المذهب و الروایه بوده و از افراد گمنام و مجاهیل روایت می‌کرده است. نجاشی از اینکه برخی از استادانش چون ابوعلی بن همام و ابوغالب زراری از او روایت کرده‌اند، اظهار شگفتی می‌کند.
با این همه علامه مامقانی نیز با اعتماد بر توثیق شیخ، او را توثیق کرده و می‌گوید: بسیاری از آنچه امروز از ضروریات مذهب ماست، در زمان‌های قدیم غلُو قلمداد می‌شده و تضعیف جمعی از ثقات نیز از همین جا ناشی شده و به نظر می‌رسد آنچه در حق او گفته شده، از غلو، جعل حدیث و روایت از مجاهیل، از همین جا آغاز شده که وی معجزه‌ها و عجایبی از ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) به ویژه معجزه‌هایی را درباره ولادت حضرت قائم (علیه‌السّلام) نقل کرده؛
یعنی همان روایاتی که مرحوم صدوق نیز در کمال الدین درباره حضرت قائم (علیه‌السّلام) آورده است. پس نقل این روایات درحقیقت منشا تضعیف نیست و باید او را فردی ثقه شمرد؛ زیرا چنان که اشاره شد، برخی از بزرگان شیعه چون ابوعلی بن همام و ابوغالب زراری همان روایاتی را که منشا تضعیف وی شده، روایت کرده‌اند و شیخ صدوق نیز نقل می‌کند؛ افزون بر اینکه ابوالقاسم کوفی علی بن احمد (م. ۳۵۲ق) نیز در کتاب الاستغاثه فی بدع الثلاثه او را از مشایخ ثقات شمرده است.

---

تاریخ درگذشت جعفر کوفی مشخص نیست؛ اما از آنجاکه ابوغالب زراری (م. ۳۶۸ق) از او روایت کرده، باید وی را از راویان سده چهارم هجری دانست.

---

آثار ابوعبدالله عبارت‌اند از:

• غررالاخبار،
• اخبارالائمه وموالیدهم علیهم السلام،
• الفتن والملاحم
  ^[۷] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۲۲.    
• و النوادر.
  ^[۸] شیخ طوسی، الفهرست الطوسی، ص۹۲.    
  (دیگر منابع:
  ^[۹] حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ص۳۶۱.    
  ^[۱۰] قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۲، ص۴۲.    
  ^[۱۱] حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۳۰۲.    
  ^[۱۲] ابن قولویه قمی، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص۲۰۴.    
  ^[۱۳] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۲۳.    
  ^[۱۴] شیخ مفید، امالی، ص۳۸۹.    
  ^[۱۵] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۶۰.    
  ^[۱۶] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلما، ص۳۰.    
  ^[۱۷] علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۳۳۰.    
  ^[۱۸] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۸۰.    
  ^[۱۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ۲۴، ص۳۲۵.    
  ^[۲۰] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۶۲.    
  ).

---