• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوجهینه (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوجهينه، از كم‌فروشان مدینه است.
[۱] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۷، ص۶۳.    
او دو پیمانه داشت؛ با یكی می خرید و با یكی می‌فروخت. هنگام خرید كالا از پیمانه بزرگ و هنگام فروش از پيمانه كوچك استفاده مى‌كرد.


جُهَینه، از قدیمی‌ترین‌ قبایل‌ عرب‌، از شاخه‌های‌ قبیله‌ قضاعه‌ بود. سرزمین‌ امروزی‌ آنها در عربستان‌ در نزدیكی‌ رابغ‌، بین‌ مکه‌ و مدینه‌ است‌. نسب‌ این‌ قبیله‌ به‌ جهینه‌بن‌ زید بن‌ لیث‌ و با چند واسطه‌ به‌ قضاعه‌ می‌رسد.
[۲] ابن حزم، علی بن احمد، جمهرة أنساب العرب، ص۴۴۴.    
[۳] سویدی‌، محمدامین‌، سبائک‌ الذَّهب‌ فی‌ معرفه‌ قبائل‌ العرب، ص‌۱۶ـ ۲۵.
[۴] حمیدی‌، مصطفی‌، قلائد الذَّهب‌ فی‌ معرفه‌ انساب‌ قبائل‌العرب‌، ص‌۲۳.
قبیله‌ جهینه‌ شامل‌ دو شاخه‌ اصلی‌ به‌ نام‌های‌ مالك‌ و موسی‌ بوده‌ است‌.
[۵] وائلی‌، عبدالحكیم‌، موسوعه‌ قبائل‌ العرب‌، ص۲۸۱.
[۶] سرحانی‌، سلطان‌ طریخم‌، جامع‌ انساب‌ قبائل‌ العرب‌، ص‌۴۹.
[۷] موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ص۵۲۹۸.    


قرطبی، نام وى را عمرو ذكر كرده‌است.
[۸] قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص۲۵۰.    
از نسب و زندگی او اطلاعى در دست نيست. به ظاهر اهل مدینه بوده و به خرید و فروش اشتغال داشته است. بر پايه نقلى از سُدّى، او دو نوع پيمانه داشته كه هنگام خريد، با يكى كه بزرگ‌تر بوده، جنس را به طور كامل مى‌گرفته و هنگام فروش، با ديگرى كه كوچك‌تر بوده، كم‌فروشى مى‌كرده است.

با هجرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلّم) به مدينه، آيات آغازين سوره مطفّفين، در نکوهش وى نازل شد:
• «ویل للمطففین؛
[۹] مطففین/سوره۸۳، آیه۱.    
وای بر کم فروشان.»
• «الذین اذا اکتالوا علی الناس یستوفون؛
[۱۰] مطففین/سوره۸۳، آیه۲.    
آنان که چون از مردم پیمانه می‌ستانند به تمام می‌ستانند،»
• «و اذا کالوهم او وزنوهم یخسرون؛
[۱۱] مطففین/سوره۸۳، آیه۳.    
و چون برای آنها پیمانه یا وزن نمایند کم می‌گذارند.»
مرحوم طبرسی در مجمع البیان در شان نزول اين آیات نقل كرده است كه مردى در مدينه بود بنام ابو جهينه‌ كه دو پيمانه كوچك و بزرگ داشت به هنگام خريدن از پيمانه بزرگ استفاده مى‌كرد و به هنگام فروش از پيمانه كوچك.
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۲۵۵.    
[۱۳] ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۲۶، ص۳۶۲.    
آيات ۱‌ تا ۳ سوره مطففین درباره کم‌فروشی وى نازل شد.
[۱۴] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۷، ص۶۳.    
[۱۵] واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول، ص‌۴۵۲.    
[۱۶] حسینی جرجانی، ابوالفتوح، آیات الاحكام، ج۲، ص ۱۴۲.


۱. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۷، ص۶۳.    
۲. ↑ ابن حزم، علی بن احمد، جمهرة أنساب العرب، ص۴۴۴.    
۳. ↑ سویدی‌، محمدامین‌، سبائک‌ الذَّهب‌ فی‌ معرفه‌ قبائل‌ العرب، ص‌۱۶ـ ۲۵.
۴. ↑ حمیدی‌، مصطفی‌، قلائد الذَّهب‌ فی‌ معرفه‌ انساب‌ قبائل‌العرب‌، ص‌۲۳.
۵. ↑ وائلی‌، عبدالحكیم‌، موسوعه‌ قبائل‌ العرب‌، ص۲۸۱.
۶. ↑ سرحانی‌، سلطان‌ طریخم‌، جامع‌ انساب‌ قبائل‌ العرب‌، ص‌۴۹.
۷. ↑ موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ص۵۲۹۸.    
۸. ↑ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص۲۵۰.    
۹. ↑ مطففین/سوره۸۳، آیه۱.    
۱۰. ↑ مطففین/سوره۸۳، آیه۲.    
۱۱. ↑ مطففین/سوره۸۳، آیه۳.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۲۵۵.    
۱۳. ↑ ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۲۶، ص۳۶۲.    
۱۴. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۷، ص۶۳.    
۱۵. ↑ واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول، ص‌۴۵۲.    
۱۶. ↑ حسینی جرجانی، ابوالفتوح، آیات الاحكام، ج۲، ص ۱۴۲.


مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۲۰۲، برگرفته از مقاله «ابوجهینه»، بازنویسی توسط گروه پژوهشی ویکی فقه.    


رده‌های این صفحه : شخصیت های قرآنی | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار