ابوالقاسم بن محمد غسانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالقاسم بن محمد بن ابراهیم اندلسی غسانی مشهور به وزیر از اطبای
قرن دهم و یازدهم هجری است. وی- چنان که
ابوالعباس مقری گفته- در
سال نهصد و پنجاه و پنج قمری در فارس دیده به
جهان گشوده است.
او تحصیل و آموزش را در زادگاهش آغاز کرد و از محضر پدرش دانش پزشکی را آموخت. البته اطلاعی از زندگی پدر او و نیز جایگاه علمی اش نداریم، ولی چنان که از کتاب «حدیقة الازهار» بر می‌آید، پدرش پزشکی چیره دست بود، چرا که ابوالقاسم در گیاه شناسی، گاه به سخنان او استناد می‌کند.
از اساتید دیگر او در زمینه
طب اطلاعی نداریم، اما از اساتید او در علوم دیگر می‌توان به این افراد اشاره کرد:
۱. احمد بن علی منجور.
۲. قاضی عبدالواحد بن احمد حمیدی.
۳. ابومجبر محمد بن احمد بن مجبر مساری.
از زندگی و سیره علمی او گزارش چندانی در
تاریخ ثبت و ضبط نشده است. تنها کسی که به گزارش احوالات وی پرداخته،
ابوالعباس مقری است که وی هم با ذکر نکات مختصری در مورد وی و خانواده اش مطلب را به پایان رسانده است.
۱. الروض المکنون فی شرح ارجوزة ابن عزرون: ابوموسی هارون بن اسحاق بن عزرون از اطبای قرن پنجم ارجوزه‌ای در طب سروده که همانند تکمله‌ای برالفیه طبی ابن سینا به شمار می‌رود. غسانی این ارجوزه را برای امیر مامون بن سلطان احمد منصور سعدی نگاشته است. تاریخ پایان نگارش این اثر سال ۹۹۰ ق است.
۲. مغنی الطبیب عن کتب اعداء الحبیب:
مقری درباره این اثر نوشته: هنگامی که بعضی از بزرگان روم (ایتالیا) به نزد پادشاه (احمد منصور سعدی) آمده کتابی در طب به رسم
هدیه به او داد و چون این کتاب به
لغت بیگانه نوشته شده بود، غسانی آن را ترجمه نمود و علاوه بر آن مطالبی نیز به آن افزود. البته این کتاب اکنون به دست ما نرسیده است.
۳. حدیقة الازهار فی شرح ماهیة العشب و العقار.
منابع تاریخی سخنی از سال فوت او گزارش نکرده‌اند، تنها همین قدر می‌دانیم که وی هنگام تالیف کتاب «روضة الآس» - یعنی سال ۱۰۱۲ ق- زنده بوده است چرا که
ابوالعباس مقری، زندگی وی را در بخش زندگان ذکر کرده است.
البته استاد محمد منونی تاریخ وفات او را سال ۱۰۱۹ ق دانسته و منبع این نظر را کتاب «الاتقان والاحکام فی شرح تحفة الحکام» تالیف محمد بن احمد میاره بیان نموده است. بسیاری از معاصرین نیز از جمله دکتر محمد حجی و خیر الدین زرکلی همین نظر را پذیرفته‌اند.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
