ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم ذوالنون مصری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالفیض (ابوالفیاض) ثوبان بن ابراهیم ذوالنون مصری صوفی رخمیمی (حدود ۱۵۵-۲۴۶ هـ)، فردی زاهد، حکیمی فصیح و شیخ دیار
مصر بوده است.
ابوالفیض (ابوالفیاض) ثوبان بن ابراهیم ذوالنون مصری صوفی رخمیمی (اخمیمی) نوبی؛ درباره نام و نسب و کنیه او اختلاف وجود دارد. نامش را فیض بن احمد، فیض بن ابراهیم و ذوالنون بن ابراهیم ذکر کرده‌اند.
وی در اواخر حکومت
منصور (خلافت ۱۳۶-۱۵۸ هـ) متولد شد.
او اصالتاً از اهالی نوبه، قریه‌ای واقع در مصر که اخمیم به آن گفته می‌شد، بود و در مصر سکونت داشت.
خطیب بغدادی او را فردی زاهد، حکیمی فصیح و شیخ دیار مصر معرفی کرده است.
وی اولین کسی بود که در مصر درباره احوال و مقامات اولیای خدا و منزلت
صوفیه سخن گفت، لذا علمای مصر او را مجبور کردند آنجا را ترک کند و به او تهمت زندیق زدند.
متوکل (خلافت ۲۳۲-۲۴۷ هـ) متوجه او شد و از او دعوت کرد تا به
سامرا بیاید و او در سامرا پس از گفت‌و‌گویی که با
متوکل داشت، مورد
علاقه متوکل قرار گرفت.
وی مدتی را در سامرا ماند و سپس راهی
بغداد شد و در آنجا سکونت گزید و پس از مدتی طولانی که در بغداد بود، به مصر مراجعت کرد.
ابوالفیض در سفری سیاحتی نیز به
شام رفت و از برخی مناطق آنجا از جمله
دمشق دیدن نمود و با
ابن‌سید حمدویه دیدار نمود.
ابوالفیض نزد مالک،
لیث بن سعد،
ابن‌لهیعه،
فضیل بن عیاض و
سفیان بن عیینه حدیث فرا گرفت.
کسانی مانند
احمد بن صبیح،
حسن بن مصعب و
ربیعة بن محمد طائی از او
روایت نقل کرده‌اند.
سرانجام ابوالفیض در سال ۲۴۶ هـ در محلی به نام جیزه، واقع در مصر از دنیا رفت. او را در مقابر اهل معافر دفن کردند.
آثار او عبارت‌اند از: الثقة فی الصنعة،
الرکن الاکبر
و قصیده که این سروده را
ایدمر بن علی جلدکی شرح کرده و آن‌را الدر المکنون نامیده است.
برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۱۷، برگرفته از مقاله «ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم ذوالنون مصری».
