ابوالفضایل سعیدالدوله بن سعدالدوله آل حمدان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آلِ حَمْدان، سلسلهای
شیعی مذهب از
قبیله ابن تَغْلِب که از حدود ۲۹۲ق/۹۰۵م تا ۳۹۴ق/۱۰۰۴م بر بخشهایی از
شام و شمال عراق (جزیره) فرمان راندند. یکی از شخصیتهای این سلسله، ابوالفضایل سعیدالدوله فرزند
سعدالدوله است.
ابوالفضایل سعیدالدوله
فرزند سعدالدوله ابوالمعالی شریف بود که بعد از
پدر جانشین او شد.
سعدالدوله قبل از
مرگ، پسرش سعیدالدوله را به جانشینی برگزید و او را به خادم خود لؤلؤ سپرد. پس از مرگ سعدالدوله، لؤلؤ وی را بر تخت فرمانروایی نشاند. در روزگار وی میان
حمدانیان و
مصریان جنگی سخت روی داد. مَنْجوتَگین سردار
فاطمیان نتوانست
حلب را تصرف کند و به
قاهره بازگشت تا آنکه خلیفه فاطمی
العزیز بالله (خلافت، ۳۶۵-۳۵۶ق/۹۷۶-۹۹۶) خود به قصد
جنگ حرکت کرد، ولی در ۳۸۶ق/۹۹۶م درگذشت.
لؤلؤ که
طمع در
حکومت بسته بود، سعیدالدوله را بکشت و به نام ۲ فرزند او
ابوالحسن علی و ابوالمعالی شریف به حکومت نشست و پس از مدّتی آن دو را به قاهره فرستاد. لؤلؤ در ۳۹۴ق/۱۰۰۳م حکومت بر قلمروِ حمدانیان را به پسر خود ابونصر سپرد و بدینسان دولت حمدانیان حلب منقرض شد. پس از مرگ لؤلؤ، ابونصر از خلیفه فاطمیان
اطاعت کرد و
خطبه به نام او خواند و لقب
مرتضی
الدوله یافت و سراسر
شام به قلمرو فاطمیان پیوست و نفوذ حمدانیان یکسره برافتاد. برخی از مورّخان، دولت لؤلؤ و ابونصر را سلسله فرعیِ دولتِ حمدانیان میدانند.
دانشنامه بزرگ اسلامی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگرفته از مقاله «آلحمدان»، ج۱، ص۴۰۹.