ابوالفتح بن باباخان دهقان سامانی اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالفتح بن باباخان دهقان سامانی اصفهانی، از شعرا و ادبای ساکن
اصفهان در
قرن سیزده هجری بوده است.
ابوالفتح سامانی متخلّص به «دهقان» فرزند باباخان، شاعر و ادیب مشهور چهارمحالی در سال ۱۲۶۱ق (و یا به قولی ۱۲۴۰ق) در قریه «سامان» متولّد شد. از نوجوانی طبع
شعر داشت، به
اصفهان آمد، و در انجمن ادبی ابوالفقراء شرکت کرد، و با شعرای اصفهان مانوس و رفیق شد
و ضمن آن، در مدرسه جدّه ساکن شد، و به تحصیل مشغول گردید، و از اساتید عالی قدری همچون آخوند کاشی و شیخ حسن شیرازی بهره گرفت. در بهار و تابستان در زادگاه خود به زراعت و فعّالیت مشغول بوده، و در زمستان به اصفهان می‌آمده، و در محافل شعراء و فضلاء شرکت می‌نموده است. انواع شعر را با مهارت می‌گفته، خصوصا در
غزل، طبعی توانا داشته، و با آتش اصفهانی رقابت داشت. سرانجام در سال ۱۳۲۶ق در قریه سامان
وفات یافت، و همان جا مدفون گردید. میرزا ابوالقاسم ذوقی در تاریخ وفات او گوید:
مرغ طبع ذوقی خواند مصرعی به تاریخش: «در حدیقه‌ها بارم لاله کار شد دهقان».
و آتش اصفهانی هم در قطعه‌ای مادّه تاریخ فوت دهقان را چنین یافته:
زد خامه آتش رقم سال وفاتش: «از داس اجل گشت درو حاصل دهقان».
وی اشعار و آثارش را مدوّن ساخت؛ از آن جمله است:
۱. شکرستان، مطبوع؛
۲. مثنوی سلیمان و بلقیس شامل هفت صد بیت؛
۳. مثنوی داوود و طالوت و جالوت شامل شش صد و پنجاه بیت؛
۴. هزار و یک شب (که نظم الف لیل و لیله می‌باشد، در حدود هفتاد هزار بیت که شاهکار ادبی است، مطبوع؛
۵. باستان‌نامه، شامل اشعار تاریخی و افسانه‌های تاریخی «دهقان».
این اشعار از او است:
"ماه من آفتاب تابد صبح تو به وقت غروب آمده‌ای ••• فرد مانند استخاره بیا تا بدانم که خوب آمده‌ای"
"ای دل آشفته چو زلفش شده کار من و تو ••• بی رخش فتنه ز کف صبر و قرار من و تو"
"کوه بگداخته از ناله آه تو و من ••• ابر بگریسته بر حالت زار من و تو".
مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۳۱۰.
