ابوالفتح بن باباخان دهقان سامانی اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالفتح بن باباخان دهقان سامانی اصفهانی، از شعرا
و ادبای ساکن
اصفهان در
قرن سیزده هجری بوده است.
ابوالفتح سامانی متخلّص به «دهقان» فرزند باباخان، شاعر
و ادیب مشهور چهارمحالی در سال ۱۲۶۱ق (
و یا به قولی ۱۲۴۰ق) در قریه «سامان» متولّد شد. از نوجوانی طبع
شعر داشت، به
اصفهان آمد،
و در انجمن ادبی ابوالفقراء شرکت کرد،
و با شعرای اصفهان مانوس
و رفیق شد
و ضمن آن، در مدرسه جدّه ساکن شد،
و به تحصیل مشغول گردید،
و از اساتید عالی قدری همچون آخوند کاشی
و شیخ حسن شیرازی بهره گرفت. در بهار
و تابستان در زادگاه خود به زراعت
و فعّالیت مشغول بوده،
و در زمستان به اصفهان می‌آمده،
و در محافل شعراء
و فضلاء شرکت می‌نموده است. انواع شعر را با مهارت می‌گفته، خصوصا در
غزل، طبعی توانا داشته،
و با آتش اصفهانی رقابت داشت. سرانجام در سال ۱۳۲۶ق در قریه سامان
وفات یافت،
و همان جا مدفون گردید. میرزا ابوالقاسم ذوقی در تاریخ وفات او گوید:
مرغ طبع ذوقی خواند مصرعی به تاریخش: «در حدیقه‌ها بارم لاله کار شد دهقان».
و آتش اصفهانی هم در قطعه‌ای مادّه تاریخ فوت دهقان را چنین یافته:
زد خامه آتش رقم سال وفاتش: «از داس اجل گشت درو حاصل دهقان».
وی اشعار
و آثارش را مدوّن ساخت؛ از آن جمله است:
۱. شکرستان، مطبوع؛
۲. مثنوی سلیمان
و بلقیس شامل هفت صد بیت؛
۳. مثنوی داوود
و طالوت
و جالوت شامل شش صد
و پنجاه بیت؛
۴. هزار
و یک شب (که نظم
الف لیل و لیله می‌باشد، در حدود هفتاد هزار بیت که شاهکار ادبی است، مطبوع؛
۵. باستان‌نامه، شامل اشعار تاریخی
و افسانه‌های تاریخی «دهقان».
این اشعار از او است:
"ماه من آفتاب تابد صبح تو به وقت غروب آمده‌ای ••• فرد مانند استخاره بیا تا بدانم که خوب آمده‌ای"
"ای دل آشفته چو زلفش شده کار من
و تو ••• بی رخش فتنه ز کف صبر
و قرار من
و تو"
"کوه بگداخته از ناله آه تو
و من ••• ابر بگریسته بر حالت زار من
و تو".
مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۳۱۰.
