• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالعباس ابن‌ثوابه احمد بن محمد کاتب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوالعباس احمد بن محمد بن ثوابه کاتب (م ۲۷۷ هـ)، از خاندان آل ثوابه، ادیب، شاعر و از دبیران دولت عباسیان بود.


ابوالعباس احمد بن محمد بن ثوابه کاتب، از خاندان آل ثوابه یا بنی‌ثوابه بود که نیای بزرگشان یونس، حجّامی نصرانی بود و لبابه لقب داشت.
ابوالعباس ادیب، شاعر و از دبیران دولت عباسی بود که در نثرنویسی ماهر و استاد بود. نامه‌هایش خواندنی و اشعارش نیکو بود.
کسانی چون احمد بن ابی‌طاهر، ابوعبدالله بن عوف و مبرد از او حدیث نقل کرده‌اند و این سه نفر همیشه در محافل ادیبانه ابن‌ثوابه شرکت می‌کردند.
[۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۴۰.    


وی شیعه بود و در عصر فرمانروایی مهتدی عباسی (خلافت ۲۵۵-۲۵۶ هـ) از جمله همکاران وزیر خلیفه یعنی سلیمان بن وهب به شمار می‌آمد.
[۲] دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج۳، ص۱۰۱۴.    

وی در توطئه‌ای علیه مهتدی به همراه این وزیر همکاری کرد، لذا به فرمان مهتدی خانه‌اش غارت شد.
[۳] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۹، ص۴۶۸.    
گویا در همین زمان به زندان هم افتاده و ابوعبدالله به زودی در زندان او را ملاقات کرده و دو بیت شعر روایت کرده است.
[۴] تنوخی، محسن بن علی، الفرج بعد الشده، ج۱، ص۶۵.


ابوالعباس فردی خودخواه بود که بر همه خرده می‌گرفت. در مجلسی به شخصیت بزرگی چون ابوصقر بی‌حرمتی کرد، بدین لحاظ مورد نفرت او واقع شد، لکن زمانی که ابوصقر به وزارت معتمد عباسی (خلافت ۲۵۶-۲۷۹ هـ) انتخاب شد، ابوالعباس از او پوزش خواست و ابوصقر حکومت بابل، سورا و بربسما را به او واگذار کرد، وی تا زمان فوتش که حدود ۲۷۷ هـ بود، این منصب را به دست داشت.
[۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۳۸.    
[۶] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۹۰.    


آثار او عبارت‌اند از: رسائل مجموعة و رسالة فی الکتابة و الخط.
[۷] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۶۲.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۸] حسن انوشه و دیگران، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۳۲۹.
[۹] جمعی از نویسندگان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۳، ص۴۷۰.
[۱۰] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۸۸.    
[۱۱] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۵۰۰.
[۱۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۴۴۸.    
[۱۳] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۱۰۹.    


۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۴۰.    
۲. ↑ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج۳، ص۱۰۱۴.    
۳. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۹، ص۴۶۸.    
۴. ↑ تنوخی، محسن بن علی، الفرج بعد الشده، ج۱، ص۶۵.
۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۳۸.    
۶. ↑ امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۹۰.    
۷. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۶۲.    
۸. ↑ حسن انوشه و دیگران، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۳۲۹.
۹. ↑ جمعی از نویسندگان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۳، ص۴۷۰.
۱۰. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۸۸.    
۱۱. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۵۰۰.
۱۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۴۴۸.    
۱۳. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۱۰۹.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۰۹، برگرفته از مقاله «ابوالعباس احمد بن محمد بن ثوابه کاتب».


رده‌های این صفحه : ادیبان سده سوم (قمری) | درگذشتگان سال 277 (قمری) | شاعران قرن سوم
جعبه ابزار