ابواسحاق تلمسانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تِلِمْسانی، ابواسحاق ابراهیم بن ابی بکر انصاری،
فقیه مالکی،
ادیب و شاعر
قرن هفتم بود.
او که به ابن البنا نیز
مشهور است، در اول
رجب ۶۰۹ در تلمسان به دنیا آمد.
در وَشْقَه
نشو و نما یافت.
در نُه سالگی به همراه
پدر خود به غَرْناطه (گرانادا) رفت و سه
سال در آن‌جا ماند.
سپس به مالَقَه (مالاگا)
هجرت کرد و بیش‌تر تحصیلات خود را در آن‌جا گذراند و از ابن دَحْمان، ابن حَفید و ابن مُحرِز اجازه
روایت گرفت
و ابن دباج و ابوعلی شَلُّوبین نیز کتباً به وی اجازه دادند.
پس از آن در سَبْتَه، شهری در
مراکش ،
مقیم شد.
از ابویعقوب محاسنی استماع
حدیث نمود و از ابن عصفور هواری و ابن عُمَیره اجازه روایت گرفت
و افراد زیادی، مانند ابوعبداللّه بن عبدالملک، از او نقل روایت کرده‌اند.
وی در ۶۹۰ در سبته
وفات یافت.
تلمسانی را فقیهی آگاه و مبرّز در احکام
واجبات و
مستحبات ، مسلط به شرایط عقود و قراردادها و توانا در سرودن
شعر دانسته‌اند.
زیرکی،
تواضع ، حافظه قوی، ساده زیستی و
حُسن خلق را نیز از صفات وی بر شمرده‌اند.
معروف‌ترین اثر تلمسانی منظومه‌ای است فقهی با عنوان ارجوزةٌ
فی الفرائض که آن را در بیست سالگی سروده و به التلمسانیه نیز
معروف است.
ابن فرحون
آن را در نوع خود کتابی بی نظیر دانسته است. نسخه خطی این کتاب در کتابخانه الازهر موجود است
و علی بن یحیی مغیلی در ۹۷۹ بر آن شرحی نگاشته است.
دیگر آثـار او عبـارت‌اند از: اَللُّمَعْ
فی الفقه که ابن جَلاّ ب شرح مفصّلی بر آن نوشته است
نتیجة الخیر و مزیلة الضَیْرْ، مقالةٌفی علم العروض، و منظومات
فی السّیر و امداح النبی که از جمله باب‌های آن «العَشَرات علی اوزان العرب» و «قصیدةٌ
فی مولدالکریم» است.
(۱) ابن فرحون،
الدیباج المُذهَّب فی معرفة اعیان علماء
المَذهَب، چاپ مأمون بن محیی الدین جنان، بیروت ۱۴۱۷/ ۱۹۹۶.
(۲) ابن مریم تلمسانی، البستان
فی ذکر الاولیاء و العلماء بتلمسان، چاپ محمد ابن ابی شنب، الجزایر ۱۳۲۶/ ۱۹۰۸.
(۳) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون.
(۴) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین.
(۵) محمد حفناوی،
تعریف الخلف برجال السلف، بیروت ۱۴۰۲/ ۱۹۸۲.
(۶) زرکلی.
(۷) مکتبة الازهریه، فهرس الکتب الموجودة بالمکتبة الازهریه، قاهره ۱۳۶۵ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۶ـ۱۹۴۹.
(۸) یاقوت حموی.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابواسحاق تلمسانی»، شماره۳۸۴۲.
