• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌فورک ابوبکر محمد بن حسن اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابن‌فورک ابوبکر محمد بن حسن اصفهانی، مشهورترین فرد خاندان ابن‌فورک و از فقها و محدّثان بزرگ شافعی در قرن چهارم هجری است.


ابوبکر محمّد بن حسن بن فورک اصفهانی، مشهورترین فرد خاندان ابن‌فورک و از فقها و محدّثان بزرگ شافعی در قرن چهارم هجری است. در حدود سال ۳۳۰ق متولّد شده است.

وی در بصره و بغداد تحصیل کرد. علم کلام را به آیین اشعریان از ابوالحسن باهلی
[۱] یارشاطر، احسان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۶، ص۷۶۸-۷۶۹.
[۲] ابن‌عساکر، علی‌ بن حسن، تبیین کذب المفتری، ص۲۳۲.    
و حدیث را از عبداللّه بن جعفر اصفهانی، ابومحمّد بن فارس و ابن فرزاد اهوازی آموخت.
[۳] ج. دانشیار، فرهنگ‌نامه پارسی، ج۱، ص۶۱۵-۶۱۶.
ابن فورک در ادب، کلام و نحو و خطابه، مهارت بسزایی داشت. چندی در بصره و بغداد و شیراز به تدریس مشغول بود. سپس به ری رفت، و چون در مذهب اشعری سخت متعصّب بود، مخالفین اشعری به مخالفت او برخاسته، و او را آزار کردند؛ لذا او به نیشابور رفته، ابوالحسن محمّد بن ابراهیم سیمجور (م ۳۷۷ق) حاکم خراسان برای او مدرسه‌ای ساخت.
[۴] قشیری، عبدالکریم بن هوازن، رساله قشیریّه، ج۱، ص۳۱۷.    
[۵] قشیری، عبدالکریم بن هوازن، رساله قشیریّه، ج۱، ص۲۰۷.    
[۶] قشیری، عبدالکریم بن هوازن، رساله قشیریّه، ج۱، ص۲۹۸.    
وی چندی در نیشابور به تدریس پرداخت، و سپس به دعوت سلطان محمود غزنوی برای مناظره با بزرگان فرقه کرامیّه به غزنه رفت، و بر کرامیّه پیروز شد.

وی در بازگشت به نیشابور، وفات یافت، و گفته شد که کرامیّه، او را مسموم ساخته‌اند.
[۷] یارشاطر، احسان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۶، ص۷۶۸-۷۶۹.
پس از وفات او در سال ۴۰۶ق پیکرش را به نیشابور برده، در محلّه حیره دفن کردند.
[۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۸، ص۱۴۲-۱۴۳.    


ابوبکر بیهقی، ابوالقاسم قشیری و ابوبکر احمد بن علیّ بن خلف از شاگردان او هستند.
[۹] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیسابور، ص۷.


تعداد تالیفاتش را در اصول دین و فقه و معانی قرآن، حدود یک صد جلد نوشته‌اند که از آن جمله است:
۱. اسماء الرّجال؛
۲. الاملاء فی الایضاح؛ نسخه خطّی آن در واتیکان موجود است.
۳. حلّ الآیات المتشابهات؛ در کتابخانه عاطف در استانبول وجود دارد.
۴. رساله فی علم التّوحید؛
۵. الحدود، در اصول؛
۶. غریب القرآن؛ در کتابخانه سلیم آغا اسکیدار در استانبول موجود است.
[۱۰] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۶، ص۸۳.

۷. مشکل الحدیث و غریبه؛ که در حیدرآباد هند به طبع رسیده است.
[۱۱] یارشاطر، احسان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۶، ص۷۶۸-۷۶۹.

۸. طبقات المتکلّمین.
[۱۲] یافعی، عبدالله ابن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۴.    
[۱۳] قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۳۸۰.    
[۱۴] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹.


۱. ↑ یارشاطر، احسان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۶، ص۷۶۸-۷۶۹.
۲. ↑ ابن‌عساکر، علی‌ بن حسن، تبیین کذب المفتری، ص۲۳۲.    
۳. ↑ ج. دانشیار، فرهنگ‌نامه پارسی، ج۱، ص۶۱۵-۶۱۶.
۴. ↑ قشیری، عبدالکریم بن هوازن، رساله قشیریّه، ج۱، ص۳۱۷.    
۵. ↑ قشیری، عبدالکریم بن هوازن، رساله قشیریّه، ج۱، ص۲۰۷.    
۶. ↑ قشیری، عبدالکریم بن هوازن، رساله قشیریّه، ج۱، ص۲۹۸.    
۷. ↑ یارشاطر، احسان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۶، ص۷۶۸-۷۶۹.
۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۸، ص۱۴۲-۱۴۳.    
۹. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیسابور، ص۷.
۱۰. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۶، ص۸۳.
۱۱. ↑ یارشاطر، احسان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۶، ص۷۶۸-۷۶۹.
۱۲. ↑ یافعی، عبدالله ابن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۴.    
۱۳. ↑ قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۳۸۰.    
۱۴. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹.


مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۱۹۳.    




جعبه ابزار