ابنظهیره ابوالبرکات کمالالدین محمد بن محمد مکی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالبرکات کمالالدین محمد بن محمد،
محدث و قاضی مکه، یکی از شخصیتهای خاندان
ابنظهیره میباشد؛ اِبْنِظَهیره، عنوان افراد خاندانی از
بنیمخزوم که در سدههای ۹
و ۱۰ق/۱۵
و ۱۶م به شهرت رسیدند
و در
مکه عهدهدار
افتاء،
قضا و تدریس بودند.
ابوالبرکات کمالالدین محمد بن محمد بن حسین بن علی بن احمد بن عطیة بن ظهیرة مخزومی مکی (۷۶۵/۸۲۰ق - ۱۳۶۴/ ۱۴۱۷)،
محدث و قاضی مکه بود.
او در کودکی به درس قاضی
عزالدین بن جماعه حاضر شد
و نیز از درس جد مادریش شهابالدین
احمد بن ظهیره بهره جست
و از
بهاءالدین بن عقیل و کمالالدین بن حبیب شنید
و صلاحالدین بن ابیعمر و ابنامیله و ابنکثیر و گروهی دیگر به وی
اجازه نقل حدیث دادند
و وقتی خود
حدیث میگفت، دانشمندانی مانند
نجمالدین بن فهد در مجلس وی حضور مییافتند.
او ابتدا به نیابت از جد مادریش به امور حسبه در مکه پرداخت
و پس از اینکه از
مصر بازگشت، در ۸۰۸ق به نیابت از قاضی جمالالدین ابنظهیره به قضای مکه
و رسیدگی به امور حسبه آنجا
منصوب شد، اما چون جمالالدین فرزند خود محبالدین را به نیابت خطابت
و قضا برگزید، روابط آن دو به تیرگی گرایید. جمالالدین پس از چندی از قضا
عزل شد
و چون در ۸۱۲ق دوباره به این مقام
منصوب گردید، ابوالبرکات را بار دیگر به نیابت برگزید (در مورد روابط بین آن دو
و عزل و نصب ابوالبرکات، به این منابع رجوع کنید.
) او بعد از درگذشت قاضی جمالالدین عهدهدار قضا
و رسیدگی به امور اوقاف
و مرزداری مکه گردید، اما رقابت بین او
و قاضیالقضاه محبالدین احمد فرزند جمالالدین مذکور بار دیگر سبب شد که در ۸۱۸ق از آن مقام
عزل و در ۸۱۹ق مجدداً به آن مقام
منصوب گردد، ولی قاضی محبالدین باز به جای وی نشست
و ابوالبرکات تا زمان مرگش
معزول ماند.
ابوالبرکات نیز در مکه درگذشت
و در معلاه به خاک سپرده شد.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابنظهیره»، شماره۱۴۵۱.