ابن‌سوار ابوطاهر احمد بن علی بغدادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِ سِوار، ابوطاهر احمد بن علی بن عبیدالله بغدادی (۴ شعبان ۴۱۲- ۴۹۶ق/ ۱۳ مه ۱۰۲۱- ۱۱۰۳م)، مقری، نحوی و محدث
حنفی است.
سوار نام
جد اعلایش بوده است. او حدود ۴۰
سال به فراگیری و آموختن
حدیث و
قرائت پرداخت و ظاهراً در اواخر
عمر نابینا شد و در
بغداد درگذشت و در کنار
قبر معروف کرخی مدفون گردید.
تنی چند از افراد خاندان وی از جمله فرزندانش ابوالفوارس هبة الله و ابوالفتوح محمد نیز صاحب نام بوده‌اند.
ابن سوار قرائت را نزد مشایخی چون ابوالفتح عبدالواحد بن شیطا، علی بن محمد بن فارس خیاط، احمد بن مسرور بن عبدالوهاب، حسن بن ابوالفضل شرمقانی و حسن بن علی بن عبدالله عطار فراگرفت.
ابن سوار علاوه بر قرائت به
حدیث نیز پرداخت و از کسانی چون محمد بن محمد بن غیلان، علی بن محسن تنوخی و محمد ابن عبدالواحد بن رزمه حدیث شنید.
نیز کسانی چون ابومحمد سبط خیاط،
ابوالکرم شهرزوری، ابوطاهر سلفی و ابوعلی بن سکرة صدفی از او قرائت آموخته‌اند.
از راویان حدیث وی نیز محمد بن ناصر سلاّمی و عبدالوهاب انماطی را می‌توان نام برد.
از دیدگاه
جرح و تعدیل ابن سوار را در نقل
ثقه و ثبت دانسته‌اند.
تنها اثر به جای مانده او کتاب
المستنیر فی القراءات العشر است که مورد استفاده مقریان پس از وی قرار گرفته است. از جمله ابن جزری در موارد فراوانی از این کتاب استفاده کرده و طرق روایت خود از آن کتاب را به تفصیل ذکر نموده است.
از این کتب نسخه‌هایی در کتابخانه نور عثمانیه و فیض‌الله
استانبول موجود است. اختصاری از این کتاب نیز در کتابخانه ازهریه
وجود دارد. ابن سوار ظاهراً آثار دیگری نیز در علوم قرآنی تألیف کرده که از آن میان به کتاب او در مفردات قاریان دهگانه می‌توان اشاره کرد.
(۱) محمد ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۱ق/ ۱۹۳۲م.
(۲) محمد ابن جزری، النشر فی القراءات العشر، به کوشش علی محمد ضباع، مصر، مطبعة مصطفی محمد.
(۳) علی ابن ماکولا، الاکمال، به کوشش عبدالرحمان یمانی، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۵ق/ ۱۹۸۴م.
(۴) محمد ابن نقطه، الاستدراک، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.
(۵) ازهریه، فهرس.
(۶) محمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط، بیروت، ۱۴۰۵ق/ ۱۹۸۴م.
(۷) خلیل صفدی، الوافی بالوفیات، به کوشش احسان عباس، ویسبادن، ۱۳۸۹ق/ ۱۹۶۹م.
(۸) یاقوت حموی، معجم الادباء.
دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌سوار »، ج۳، ص۱۳۴۱.
