ابن‌رضوان ابویحیی محمد بن رضوان نمیری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابویحیی اِبْن‌ِ‌رِضْوان، محمد بن رضوان بن محمد بن احمد بن ابراهیم بن ارقم نمیری (د ۱۷ ربیع‌الاخر ۶۵۷ق/۱۳ آوریل ۱۲۵۹م )،
فقیه مالکی ، نحوی و لغوی است.
وی اهل وادی آش (شهری در اندلس) بود.
ابن‌رضوان همچنین با
حساب و هیأت و هندسه آشنا بوده و گفته‌اند بر یاران
زمان خود برتری داشته است. وی صاحب مقامی والا و سیرتی نیکو بود.
او در وادی آش
و بعد از مدتی در بُرشانه (از قرای اشبیلیه) به
شغل قضا اشتغال داشته است.
قرائات سبع و
لغت را از ابوکرم جودی بن عبدالرحمان فرا گرفته و از دیگران نیز
تحصیل علم کرده و در غرناطه
همدم و
همنشین دانشمندان بوده است.
مهم‌ترین
تألیف او کتابی است خطی به نام الاحنفال فی استیفاء ماللخیل من الاحوال
که درباره اسب نوشته است و جلد دوم آن که خود
کتاب پرحجمی است در اسکوریال (شم ۹۰۲) موجود است. این نسخه که برای کتابخانه امیر ابوعبدالله محمد بن
نصر، سومین
خلیفه نصیریان در غرناطه (۷۰۱- ۷۰۸ق/۱۳۰۱- ۱۳۰۹م) تدوین یافته، به بابهایی تقسیم بندی شده و در آن اشعاری درباره اسبها آمده است. یونس بویگس، خاورشناس اسپانیایی، درباره
نویسنده آن پژوهشی دارد.
دیگر
آثار ابن‌رضوان از این قرار است: الاسطرلاب الخطی و العمل به؛ تقایید منثور و منظوم فی علم النجوم؛ شجرة فی انساب العرب؛ مختصر الغریب المصنف، که
خلاصه کتاب الغریب المصنف ابوعمرو اسحاق بن مرار شیبانی است؛ مختصر احیاء علوم الدین.
(۱) محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، به کوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م.
(۲) بغدادی، ایضاح.
(۳) بغدادی، هدیة العارفین، استانبول، ۱۹۶۷م.
(۴) حاجی خلیفه، کشف.
(۵) سیوطی، بغیة الوعاة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/ ۱۹۶۴م.
(۶) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت، ۱۹۵۷م.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابویحیی ابن‌رضوان»، ج۳، ص۱۲۴۶.
