ابن‌اهدل ابوبکر بن ابی‌القاسم یمنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِ اَهْدَل، ابوبکر بن ابی‌القاسم بن احمد بن محمد یمنی (۹۸۴- ۱۰۳۵ق/۱۵۷۶-۱۶۲۶م)، زاهد ، مدرس ، مفتی و شاعر است.
وی از
خاندان اهدل بود که در
تاریخ به
تصوف و
تفقه شهرت دارند و سلسله نسبش با اختلاف
روایات ، به
عون بن موسی کاظم علیه السلام می‌رسد.
خود وی زندگی نامه‌اش را در کتابی به نام نفحة المندل درج کرده و در آن زادگاه خویش را حلّه
شام ، که
آرامگاه نیاکانش در آن قرار داشته، ذکر کرده است.
وی، به تصریح خود، در ذیحجة ۹۸۸/ژانویه ۱۵۸۱ همراه
پدر از
حله به قریه سلامه رفت و در آن‌جا
قرآن را از شیخ صالح احمد بن ابراهیم مزجاجی فراگرفت، تا آن‌جا که حافظ و قاری و معلم قرآن شد، سپس عازم
زبید گردید. در آن‌جا
فقه را از محمد بن عباس و نحو را از محمد بن یحیی آموخت و از مشایخ وقت هم چون تاج‌الدین نقشبندی شفاهاً و کتباً
اجازه دریافت داشت.
عناوین آثار منظوم و منثور او که در منابع مختلف ذکر شده به قرار زیر است:
۱. الاحساب العلیة فی الانساب الاهدلیة که تاریخ خاندان اوست
۲. الدّرة الباهرة فی التحدث بشی‌ء من نعم‌الله الباطنة و الظاهرة که در آن ضمن شرح فوائد تصنیف، به پاره‌ای آثار خود نیز اشاره کرده است
۳. اصطلاحات الصوفیة، که منظوم است
۴. البیان و الاعلام بمهمات احکام ارکان الاسلام
۵. التعلیق و المضبوط فیما للوضوء کالغسل من الشروط
۶. شرحان علی قصیدة ابن بنت المیلق؛ ۷. منظومة فی السواک؛ ۸. نظم التحریر فی الفقه؛ ۹. نظم‌التحفة؛ ۱۰. نظم‌الورقات
۱۱. نفحةالمندل فی تراجم‌سادةالاهدل
۱۲. الوفود.
(۱) بستانی ف.
(۲) بغدادی اسماعیل، ایضاح المکنون، استانبول، ۱۹۴۵-۱۹۴۷م.
(۳) کحاله عمررضا، معجم المؤلفین، بیروت، ۱۳۷۶ق/۱۹۵۷م.
(۴) محبی محمدامین، خلاصة الاثر، قاهره،
۱۲۸۴ق.
(۵) نامه دانشوران، قم، دارالفکر.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن اهدل ابوبکر»، ج۳، ص۹۱۹.
