ابن بیطار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ضیاء الدین ابومحمد عبدالله بن احمد بن البیطار المالقی معروف به ابن بیطار»، از دانشمندان نامدار اسپانیای اسلامی (اندلس) است که در شهر مالقه در اندلس در نیمه دوم
قرن ششم هجری در یک خانواده اهل
علم متولد شد.
اگرچه اطلاعات دقیقی در مورد دوران کودکی و نوجوانی او در دست نیست، اما او در اشبیلیه نزد برخی از اساتید از جمله نزد ابوالعباس نباتی متوفی به
سال ۶۳۷ ق، و ابن الحجاج الاشبیلی و عبدالله بن صالح الکتامی شاگردی نموده است.
ابن بیطار بعد از فراگیری علوم گیاهی در حوالی سال ۶۱۷ ق، درحالی که حدود ۲۰ سال داشت، اندلس را به مقصد مغرب اقصی و
الجزایر و
تونس و
لیبی فعلی به منظور فراگیری علوم گیاهی
ترک کرد، از آنجا به آسیای صغیر (ترکیه فعلی) و یونان و بیزنطه (روم) و سپس به
ایران و
عراق و
شام و
مصر سفر کرده است و در مصر به محضر الملک الکامل محمد بن ابی بکر بن ایوب رسید و توانست در آنجا مسئول گیاه شناسان آنجا شود و پس از درگذشت محمد بن ابی بکر بن ایوب به خدمت پسرش صالح نجم الدین رسید. وی تا اواخر عمر در
دمشق مستقر شده و شاگردان فراوانی داشته است و بالاخره در همین شهر در سال ۶۴۶ ق، وفات یافته است.
از ابن بیطار
آثار متعددی در پزشکی و داروسازی به جای مانده است؛ رسالة
فی الاغذیة و
الادویة؛ مقالة
فی اللیمون؛ کتاب الابانة و الاعلام بما
فی المنهاج من الخلل و الاوهام (ابن بیطار در این کتاب به انتقاد از کتاب ابن جزله متوفی به سال ۴۹۸ ق، تحت عنوان منهاج البیان
فی ما استعمله الانسان پرداخته است)؛ کتاب
تفسیر کتاب دیاسقوریدوس؛ کتاب الافعال العجیبة و الخواص الغریبة و کتاب میزان الطبیب نیز ظاهرا از او است لیکن در مورد ۲ کتاب اخیر اطلاعی در دست نیست.
شهرت ابن بیطار بیشتر به خاطر تالیف دو اثر مهم «
المغنی فی الادویة المفردة » و کتاب «
الجامع فی الادویة المفردة » است که این کتاب را ابن بیطار به نام سلطان ایوبی ملک صالح نجم الدین، حوالی سال ۶۳۵ ق، تالیف نموده است.
۱. برگرفته از مقدمه کتاب الجامع
فی الادویة المفردة، به قلم دکتر محمدمهدی اصفهانی، ص۳.
۲. مقاله الفاظ من جامع المفردات، به قلم دکتر سلیم نعیمی در فصلنامه مجموعه علوم انسانی، شماره ۲۹، سال ۱۳۹۸ ق.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
