• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابراهیم بن محمد زجاج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابراهیم بن محمد زجاج (متوفای ۳۱۱ق)، از نحویان قرن چهارم هجری قمری در بغداد و شاگرد مبرّد بود.



ابواسحاق، ابراهیم بن محمد بن سرّی بن سهل زجّاج در کودکی به شیشه‌گری مشغول بود و لقب زجّاج (شیشه‌گر) از آن زمان بر او ماند. آن‌گاه شیفته آموختن نحو و ملازم و مصاحب مبرّد شد و تعهد کرد تا زمان درگذشت یکی از آن دو در برابر آموختن نحو، روزانه درهمی دستمزد به استاد بپردازد. این دانش را نیک فراگرفت و آن را پیشه و محل درآمد خود کرد.
عبیدالله بن سلیمان بن وهب وزیر خلیفه معتضد، او را برای تعلیم فرزندش قاسم فراخواند و بدین‌ترتیب، زجّاج موقعیتی نزد وزیر یافت و به‌عنوان دبیر و همنشین انتخاب شد. پس از مرگ وزیر عبیدالله در سال ۲۸۸ق، پسرش قاسم به‌جای پدر وزیر شد و منزلت زجّاج بیشتر شد و اموال بسیاری گردآورد. قاسم رسیدگی به نامه‌های درخواست کسان و انجام خواسته‌هایشان را در قبال گرفتن مزد از ارباب رجوع به او سپرد و بدین‌ترتیب، زجّاج چند برابر آنچه که از وزیر انتظار داشت، به‌دست آورد.
ابوالقاسم عبدالرحمان زجّاجی (متوفای ۳۳۷ق) نویسنده کتاب الجمل فی النحو، بدو منسوب است، زیرا شاگرد زجّاج بود و ابوعلی فارسی دانشش را از او فرا گرفت.
کتاب الامالی، الاشتقاق، العروض، القوافی، مختصر النحو، ماینصرف و مالا ینصرف، النوادر، خلق الانسان، معانی القرآن، و الانواء از آثار اوست. زجّاج در ۷۵ سالگی درگذشت.
[۷] بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۱۷۱.
[۱۰] فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۹۱.
[۱۱] هارون، عبدالسلام، تهذیب سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۷۰.



۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۴۹.    
۲. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۸۹.    
۳. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۴.    
۴. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۳، ص۲۲۳.    
۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۴۶۱.    
۶. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۶۹.    
۷. بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۱۷۱.
۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۴۰.    
۹. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۲۰۹.    
۱۰. فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۹۱.
۱۱. هارون، عبدالسلام، تهذیب سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۷۰.



عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۸۹.






جعبه ابزار