إعجاز القرآن بین المعتزلة و الأشاعرة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«اعجاز
القرآن بین المعتزلة
و الاشاعرة» نوشته دکتر منیر سلطان، استاد در نقد
و بلاغت و مدرس دانشکده دخترانه دانشگاه عین شمس است.
این کتاب به طرح مساله اعجاز میپردازد
و آرای دو مکتب کلامی مشهور
معتزلی و اشعری را در ترازوی نقد میگذارد. مؤلف در این کتاب آرای عبد القاهر جرجانی، ابوبکر باقلانی
و فخر رازی را در برابر آراء
و اندیشههای بزرگان
معتزله از جمله سکاکی، جاحظ
و زمخشری قرار داده است. به ویژه به ابن راوندی یکی از دانشمندان معتزله که از این مکتب برید
و بعدها کتابهایی علیه آراء معتزله نوشت، پرداخته است. مباحث چهارگانه کتاب عبارتند از:
علم کلام، معتزله
و اعجاز قرآن،
اشاعره و اعجاز
قرآنی، آرای اشاعره
و معتزله
و نقد آنها. مؤلف به دور از گرایشهای فرقهای به نقد آراء این بزرگان
و دیگر نامداران
علم البلاغة
و علم الکلام پرداخته
و به خوبی شرایط
و دلایل آرای آنها در زمینه اعجاز را تبیین نموده است.
کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه چاپ سوم کتاب
و نیز مقدمه چاپ اول آن
و یک تمهید
و ابواب سه گانه به شرح ذیل میباشد: تمهید:
«
علم الکلام» شامل موضوعات: النشاة
و الازدهار، المعتزلة
و الاشاعرة میباشد. الباب الاول: «المعتزلة
و اعجاز
القرآن» دارای سه فصل ذیل میباشد: ۱- النظام
و الجاحظ ۲- الجبائی
و الرمانی ۳- القاضی عبد الجبار. الباب الثانی:
«الاشاعرة
و اعجاز
القرآن» دارای دو فصل است: ۱- الباقلانی ۲- عبد القاهر الجرجانی. الباب الثالث:
«الاعجاز بین المعتزلة
و الاشاعرة» سه فصل ذیل را دربر دارد: ۱- الزمخشری ۲- شخصیات اخیرة (ابن حزم الاندلسی، فخر الدین الرازی، السکاکی). ۳- اعجاز
القرآن بین المعتزلة
و الاشاعرة. در پایان باب سوم نتایج حاصله از مباحث کتاب فهرست شده است. کتاب در انتها دارای فهرستهای فنی است که شامل فهرست مخطوطات
و منابع و مآخذ،
آیات قرآنی،
اعلام، اشعار، اصطلاحات
علم بلاغت و فهرست تفصیلی مطالب میباشد.
کتاب حاضر به قلم دکتر منیر سلطان، استاد در نقد
و بلاغت
و مدرس دانشکده دخترانه دانشگاه عین شمس
و به
زبان عربی نگارش یافته
و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۹۲ صفحه برای بار سوم در سال ۱۹۸۶ م توسط انتشارات «منشاة المعارف» اسکندریه مصر منتشر شده است.
منبع: ۱- خرمشاهی بهاء الدین، دانشنامه
قرآن، جاول، ص۲۵۶ ۲- مقدمه مؤلف
و متن کتاب.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری
علوم اسلامی.