أُخْت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُخْت: (اُمَّةٌ لَعَنَتْ اُخْتَها)«اُخْت» (خواهر) در
لغت عرب به معنای هم‌ردیف و هم‌سنخ است،
مانند دو
خواهر نسبت به یکدیگر؛ در اینجا
کنایه از ارتباط و پیوند فکری و روحی در میان گروه‌های منحرف است و از آنجا که
«اُمَّت» مؤنث لفظی است، تعبیر به
«اُخْت» شده، نه
«اَخْ».
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
أُخْت:
(قَالَ ادْخُلُواْ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُم مِّن الْجِنِّ وَالإِنسِ فِي النَّارِ كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَّعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّى إِذَا ادَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعًا قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لأُولاَهُمْ رَبَّنَا هَؤُلاء أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلَكِن لاَّ تَعْلَمُونَ) (
خداوند به آنها مى‌گويد: «در صف اقوام گمراهى از
جنّ و
انس كه پيش از شما بودند در آتش وارد شويد!» هر زمان كه گروهى وارد مى‌شوند، گروه همسان خود را
لعن مى‌كنند؛ تا همگى با
ذلّت در آن قرار گيرند، در اين هنگام، گروه پيروان درباره پيشوايان خود مى‌گويند: «پروردگارا! اينها بودند كه ما را گمراه ساختند؛ پس
کیفر آنها را از آتش دو برابر كن، كيفرى براى گمراهيشان، و كيفرى به خاطر گمراه ساختن ما»؛ مى‌فرمايد: «براى هر كدام از شما دو
عذاب است؛ ولى نمى‌دانيد»).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين يكى از مشاجرات
دوزخیان است كه هر كدام كه در آتش داخل مى‌شوند، كسانى را كه قبل از ايشان وارد شده‌اند
لعنت مى‌كنند، يعنى مى‌گويند: از
رحمت خدا و از هر چيز ديگرى دور باشى، كلمه
اخت در اينجا به معناى مثل و مانند است. كلمه
(ادَّارَكُواْ) در اصل «تداركوا» بوده، و معنايش رسيدن به يكديگر است، يعنى تا آنكه همه در آتش جمع شوند. «اولى» و «اخرى» يا به حسب رتبه است، و منظور از «اولى» رؤساى ضلالت و ائمه
کفر است كه پيروان خود را در
گمراهی كمك مى‌كنند، و يا به حسب زمان و مراد اسلاف و پيشينيان است كه براى آيندگان خود فتح باب ضلالت كرده و راه كج را براى آنان هموار مى‌سازند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَمَا نُرِيهِم مِّنْ آيَةٍ إِلَّا هِيَ أَكْبَرُ مِنْ أُخْتِهَا وَأَخَذْنَاهُم بِالْعَذَابِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ) (ما هيچ
آيه و معجزه‌اى به آنان نشان نمى‌داديم مگر اينكه از ديگرى بزرگ‌تر و مهم‌تر بود؛ و آنها را به انواع
عذاب گرفتار كرديم شايد بيدار شوند و بازگردند).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه اخت به معناى
مثل و مانند است. و جمله
(هِيَ أَكْبَرُ مِنْ أُخْتِها) کنایه است از اينكه هر يك از اين آيت‌ها مستقلا دلالت بر حقيقت
رسالت دارد، و جمله
(وَ ما نُرِيهِمْ مِنْ آيَةٍ ...) حال از ضمير «منها» است و معنايش اين است كه: وقتى
معجزات را ديدند ناگهان از آن به
خنده درآمدند، در حالى كه هر يك از آن معجزات در دلالت بر حقانيت رسالت و در اعجاز به حد كمال بود و هيچ
نقص و قصورى در آن نبود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أُخْت»، ص۲۹.
