آیه مباهله پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه مربوط به ماجراى
نفرین پیامبر و
مسیحیان نجران را
آیه مباهله گویند.
به
آیه ۶۱
سوره آل عمران "
آیه مباهله" مى گویند: "فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابناءکم و نساءنا و نساءکم و أنفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنة الله على الکاذبین ؛ هر کس که پس از فرا رسیدن
علم (
وحی) به تو درباره او (
عیسی) با تو محاجه کند، بگو: بیایید تا ما پسرانمان و شما پسرانتان، ما زنان مان و شما زنانتان، ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را بخوانیم، سپس (به درگاه
خداوند) تضرع کنیم و بخواهیم که
لعنت الهی بر
دروغ گویان فرود آید."
مباهله در اصل از ماده "بهل" به معناى رها کردن و قید و بند را از چیزى برداشتن است . و گاهى به معناى "هلاکت و
لعن و دورى از
خدا "است . و این نیز از نتایج رها شدن و واگذار شدن
بنده به حال خود است .
مباهله در اصطلاح به معناى نفرین کردن دو طرف به یکدیگر است ؛ به این ترتیب که افرادى که با هم درباره یک مسئله مهم
مذهبی گفت وگو دارند، در صورتى که یکى از طرفین قانع نشوند، در یک جا جمع شوند و به درگاه خدا
تضرع کنند و از او بخواهند که
دروغ گو را رسوا سازد و
مجازات کند.
در آیه فوق،
خداوند به
پیامبر خود دستور داد که هر گاه پس از آن همه استدلال هاى روشن، کسى درباره
اولوهیت "
عیسی" با تو
مجادله کند به او پیشنهاد
مباهله کن که خویشان نزدیک خود را بیاورد و تو نیز خویشان نزدیک خود را دعوت کن و
دعا کنید تا خداوند دروغ گو را رسوا کند.
مسئله مباهله به این شکل تا آن زمان در بین
عرب سابقه نداشت و خود بهترین دلیل قطعى بر صدق
دعوت پیامبر(ص) بوده است .
در
روایات اسلامی آمده است که هنگامى که پاى مباهله به میان آمد
نمایندگان مسیحیان نجران از
پیامبر مهلت خواستند تا در این باره بیندیشند. آنان پس از مشاوره با بزرگان خویش به این نتیجه رسیدند که اگر
پیامبر اسلام با جمعیت و سروصدا و ... به مباهله آمد با او مباهله کنند، ولى اگر با افراد بسیار محدودى از نزدیکان خود به میعادگاه آمد، از مباهله با او بپرهیزند و بدانند که او پیامبر است .
مسیحیان وقتى به میعادگاه آمدند ناگاه دیدند که پیامبر (ص) به همراه
علی و
فاطمه و
حسنین - علیهم السلام - به میعادگاه مى آید ؛ آنان پس از مشاهده این صحنه، سخت به وحشت افتادند و از اقدام به مباهله خوددارى کردند، و به شرایط "
ذمه" تن دادند.
مفسران و
محدثان شیعه و
اهل سنت تصریح کرده اند که
آیه مباهله در حق
اهل بیت پیامبر - علیهم السلام -
نازل شده است، و پیامبر تنها کسانى را که همراه خود به میعادگاه برد، فرزندانش
حسن و
حسین ـ علیهماالسلام ـ و دخترش
فاطمه (س) و
علی -علیه السلام - بودند؛ بنابراین، منظور از "ابنائنا" در آیه منحصراً حسن و حسین ـ علیهماالسلام ـ، و " نسائنا " فاطمه (س)، و منظور از " أنفسنا " تنها على (ع) بوده است .
و
احادیث فراوانى در این زمینه نقل شده است .
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۵۸۰. آلوسی، محمود بن عبد الله، تفسیر روح المعانى، ج۳، ص۲۹۹-۳۰۳.
منصور، عبدالحمید یوسف، نیل الخیرات فى القراءات العشرة، ج۳، ص۲۲۲-۲۴۴.
سبحانی، جعفر، الایمان والکفر فى الکتاب والسنة، ج۱، ص۲۵۱.
فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیرالکبیر، ج۸، ص۸۰-۸۲.
بیضاوی، عبد الله بن عمر، تفسیرالبیضاوى انوارالتنزیل واسرارالتاویل، ج۲، ص۲۶۱.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
