آیات عفو
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات
عفو به آیات توصیه کننده به عفو و گذشت اطلاق می‌شود.
"آیات عفو" به آن دسته از آیاتی اطلاق می‌شود که در بر دارنده موضوع عفو و گذشت است.
واژه "عفو" با مشتقاتش ۳۴ بار در
قرآن به کار رفته که در این موارد، قرآن کریم مردم را به روش پسندیده عفو توصیه کرده است؛ مانند:
۱. آیه ۱۹۹
سوره اعراف : (خذ العفو وامر بالعرف واعرض عن الجاهلین)
؛ "گذشت پیشه کن و به
[۲] پسندیده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب".
۲. آیه ۲۲
سوره نور : (... ولیعفوا ولیصفحوا الا تحبون ان یغفر الله لکم...)
؛ "و باید عفو کنند و گذشت نمایند مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید ".
همچنین در آیات ۴۰
سوره شوری ،
۱۷۸
سوره بقره و ۱۳۴
سوره آل عمران از عفو سخن به میان آمده است.
برخی‌اندیشمندان اثر عفو الهی را محو و زدایش آثار گناهان از بنده و پاک کردن آن از دیوان عمل شمرده‌اند، بلکه گاهی مقصد الهی سبب تبدیل سیئات به حسنات می‌گردد.
امام خمینی نیز علم و
ایمان به رحمت و عفو الهی را موجب رجاء و امیدواری بندگان می‌داند که خود، سبب تلاش و کوشش، تزکیه عمل و تصفیه اخلاق می‌شود در مقابل، نا امیدی از عفو و رحمت الهی سبب بازماندن از عمل و دوری از رحمت حق می‌شود.
امام خمینی با استناد به بعضی روایات، لبریز شدن قلب عفو کننده از اَمن و ایمان در روز قیامت و فزونی عزت برای او را از آثار معنوی عفو بندگان درحق یکدیگر دانسته است
و معتقد است اگر این صفت در انسان باشد وقتی سئوال در
قبر که وقت ظهور باطن و سایر است، انسان می‌تواند پاسخگو باشد، برخلاف کسی که فاقد این صفت است.
ایشان حقیقت عفو و استغفار را از منظر اخلاقی، انقطاع و جدایی از صورت ملکوتی اعمال زشت و از منظر عرفانی ترک ذنوب و تقیداتی می‌داند که لازمه سیر معنوی و پیمودن درجات کمالی است؛ زیرا سالک بر اساس حیات دنیایی و بشری خود، دارای قیود و شئون مادی است و برای انتقال از مقامات و عوامل پایین‌تر به بالاتر، باید از این شئون رهایی یابد و در حقیقت غفران ذنوب، ترک مراتب شئون پایین‌تر است و این همان ذنب و
گناهان وجودی است که مبدا همه گناهان است بنابراین یکی از معانی عفو جبران نقایص است که از نتایج آن، ستر و پوشیدن گناهان و غفران و آثار آنهاست.
•
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات عفو». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
