• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات احتیاط

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ادله قرآنی وجوب احتیاط را آیات احتیاط گویند.



آیات احتیاط، آیاتی از قرآن کریم است که برای اثبات احتیاط شرعی به آن‌ها استدلال شده است.


این آیات عبارت‌اند از:

۲.۱ - آیه اول

آیاتی که از سخن گفتن بدون علم نهی می‌کند، مانند: ﴿وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ﴾ و ﴿أَنْ تَقُولُوا عَلَی الله ما لا تَعْلَمُونَ﴾؛

۲.۲ - آیه دوم

آیاتی که از القای در تهلکه (به هلاکت انداختن نفس) نهی می‌کند، مانند: ﴿وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَةِ﴾؛

۲.۳ - آیه سوم

آیاتی که به تقوا امر می‌کند، مانند: ﴿اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقاتِهِ﴾؛ و ﴿وَ جاهِدُوا فِی اللهِ حَقَّ جِهادِهِ﴾ و ﴿فَاتَّقُوا اللهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ﴾.


چگونگی استدلال به این آیات چنین است که حکم به ترخیص (انجام فعل) در چیزهایی که احتمال حرمت آن داده می‌شود ( محتمل الحرمة ) در حالی که دلیل معتبری بر حرمت آن اقامه نشده است، از مصادیق افترا (انتساب قول به غیر علم) به شارع، به هلاکت انداختن نفس و مخالفت با رعایت تقوا می‌باشد و بی گمان «افترا بر شارع»، «به هلاکت انداختن نفس» و «مخالفت تقوا» حرام است، پس حکم به اباحه در موارد «محتمل الحرمة» چون منجر به حرام می‌شود، حرام است؛ بنابراین چاره‌ای جز احتیاط در مشتبهات نیست.
[۱۱] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۱، ص۳۰۷ - ۲۹۰.



آیه تقوا
آیه تهلکه


۱. إسراء/سوره۱۷، آیه۳۶.    
۲. اعراف/سوره۷، آیه۳۳.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۹۵.    
۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۲.    
۵. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.    
۶. آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۳۴۴.    
۷. انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۲، ص۶۲.    
۸. حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۴، ص۶۲.    
۹. جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، ج۵، ص۳۲۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۳، ص۶۷ - ۶۵.    
۱۱. فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۱، ص۳۰۷ - ۲۹۰.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۹، برگرفته از مقاله «آیات احتیاط».    


رده‌های این صفحه : ادله شرعی احتیاط | مباحث احتیاط




جعبه ابزار