آسیب‌شناسی و روش‌شناسی تفسیر معصومان علیهم‌السلام (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
![rostami]()
«آسیب‌شناسی و روش‌شناسی تفسیر معصومان (
علیهم‌السلام)» اثری است به زبان فارسی که توسط آقای
علی‌اکبر رستمی به نگارش درآمده است. در این کتاب جایگاه و نقش
روایات تفسیری معصومان (علیهم‌السّلام) در
تفسیر و
آسیب‌شناسی و
روش‌شناسی آن به بحث نهاده شده است.
پیوند ریشه‌دار و استوار
قرآن و
عترت، لزوم پژوهش ژرف سخنان تفسیری ایشان را برای تفسیرپژوهان، به منظور ارائه تفسیری قابل اطمینان از قرآن آشکار می‌سازد. اما بهره‌مندی از این سخنان نیازمند شناسایی آسیب‌ها و آفاتی است که در گذر زمان باعث ایجاد ناراستی‌هایی در دو حوزه سند و متن آنها شده است. در این کتاب جایگاه و نقش روایات تفسیری معصومان
علیهم‌السّلام در تفسیر و آسیب شناسی و روش شناسی آن به بحث نهاده شده است.
قبل از ورود به موضوع اصلی، ابتدا درباره پیوند معصومان
علیهم‌السّلام با قرآن، با توجه به روایاتی چون
حدیث ثقلین، سخن به میان آمده و گفتار شماری از عالمان برجسته
شیعه و
اهل‌تسنن درباره سند و محتوای آن بازگو شده است.
در ادامه به طرح پرسشی درباره روایات تفسیری و پاسخ آن پرداخته شده و آن اینکه آیا می‌توان با همان ملاک و روش ارزشگذاری روایات در حوزه
فقه به سراغ روایات تفسیری رفت. دیدگاه شماری از مفسران و صاحب نظران در این زمینه که آیا تعبد به روایات تفسیری همانند تعبد به
روایات فقهی جایز است یا نه، مطرح شده است.
نگارنده پس از مقایسه‌ای میان آنچه در فقه گفته شده با آنچه در
اصول گفته می‌شود، دیدگاه‌های مخالف نظریه امکان تعبد به روایات تفسیری را بیان و سپس تحلیلی در ثمره عملی آن دو ارائه نموده است. در فصلی دیگر از کتاب، آسیب‌ها و آفاتی نظیر خلط تفسیر و تاویل (ظاهر و باطن)،
غلو،
اسرائیلیات و... که دامنگیر روایات تفسیری است با راهکارهای عملی شناخت آن بررسی شده است.
و در نهایت شماری از روش‌های تفسیری معصومان
علیهم‌السّلام همچون
تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر ظاهر و باطن قرآن، تفسیر از رهگذر
تمثیل، تفسیر واژگانی و بهره گیری از قواعد زبان عربی در تفسیر برخی آیات،
به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و چگونگی کارآیی و کارآمدی هریک با مثال‌های آن توضیح داده شده است.
کتاب شامل یادداشتی از «دبیرخانه نمایشگاه قرآن کریم»، چکیده‌ای از مطالب کتاب، فهرست مطالب، پیشگفتار نویسنده و چهار فصل ذیل می‌باشد:
فصل اول: «پیوند معصومان
علیهم‌السّلام با قرآن» به بررسی عناوین ذیل می‌پردازد: جایگاه
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در ساحت قرآن، عترت و قرآن، حدیث ثقلین، نگاهی به
سند حدیث، شمار جانشینان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، میراث تفسیری معصومان
علیهم‌السّلام و....
فصل دوم: «جایگاه و نقش روایت در تفسیر» عناوینی چون: ضرورت بحث، اعتبار
خبر واحد در
فقه از نگاه شیعه، چارچوب
حجیت خبر واحد، چگونگی حجیت خبر واحد نزد اهل‌تسنن، ارزش
روایت در تفسیر از دیدگاه شیعه، اهل‌سنت و روایات تفسیری و... را دربرمی گیرد.
فصل سوم: «آسیب شناسی روایات تفسیری و راه حل‌های آن» به ضرورت آسیب شناسی، روش پالایش روایات تفسیری، آسیب‌های تفاسیر روایی و راه حل‌های آن می‌پردازد.
فصل چهارم: «روش‌های تفسیری معصومان
علیهم السلام» چیستی روش‌شناسی، ضرورت و نقش روش‌شناسی در تفسیر، تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر
ظاهر و باطن قرآن،
جری و تطبیق، حقیقت «جری»، خاستگاه «جری»، نسبت «جری» با معنای نخست باطن، گستردگی جری و تطبیق در روایات تفسیری، ضوابط
تاویل، تفسیر از رهگذر تمثیل، تفسیر واژگانی و بهره‌گیری از قواعد زبان عربی در تفسیر برخی آیات، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در پایان هم فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده کتاب، به همراه خلاصه انگلیسی مطالب کتاب درج شده است.
کتاب به قلم آقای
علی اکبر رستمی نگاشته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۰۴ صفحه برای بار نخست در
سال ۱۳۸۰ شمسی از سوی «انتشارات کتاب مبین»
رشت به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ بازیابی ۹۸/۱۱/۲۹.
