• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آخَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





آخَر از (به فتح الف و خا) مفردات نهج البلاغه، به معنای غیر و دیگری است.
حضرت امیر (علیه‌السلام) در بیانی تعیین خلیفه بعدی توسط ابوبکر را برای دیگری با همین کلمه بیان کرده است.



آخَر (به‌ فتح خاء)، به معنای غیر و دیگری، در بیان امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) آمده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - لاخَرَ - خطبه ۳ (خلافت عمر)

چنان‌که دربار‌ه‌ی ابوبکر فرموده:
«فَيا عَجَباً!! بَيْنا هُوَ يَسْتَقيلُها في حَياتِهِ إِذْ عَقَدَها لاخَرَ بَعْدَ وَفاتِهِ.»
«عجبا ابو بكر در حال زنده بودن از خلافت استقاله مى‌كرد و مى‌گفت: اين را از من بگيريد، من بهترين شما نسيم. (اقيلونى فلست بخيركم) ولى براى بعد از مرگ خود، آنرا به ديگرى «عمر بن الحطاب» عقد كرد.»

۲.۲ - لاِخِرَتِهِ - خطبه ۱۹۳ (قیامت)

قیامت را آخر نامیده‌اند که دنیا اوّل است و آن آخر، امام علی (علیه‌السلام) درباره متقی فرموده است:
«أَتْعَبَ نفسه لاِخِرَتِهِ، وَ أَراحَ النّاسَ مِنْ نَفْسِهِ.»
یعنی: «نفس خويش را به زحمت انداخته و مردم را از خود راحت كرده.» تانیث آن به‌علت وصف بودن به «حیات» است. «الحیاة الدنیا و الحیاة الآخرة



مواردی از این ماده در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ج۱، ص۶۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۰۲.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲، خطبه۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۷.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۵۰۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۵۱۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ص۳۳۸.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۱۶۳.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۳، خطبه ۱۹۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۸۹، خطبه ۱۹۱.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۶، خطبه ۱۹۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷۷، خطبه ۱۹۳.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴۷.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۷، ص۵۹۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۶۸.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۴۹.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۸، خطبه ۶۸.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۱، خطبه ۱۴۵.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۴، خطبه ۳۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «آخر»، ص۲۹.    






جعبه ابزار