ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان (۳۳۶ یا ۳۳۸-۴۱۳ ق) مشهور به شیخ مفید و ابن المعلم، متکلم و فقیه و از چهرههای برجسته شیعه در جهان اسلام در قرن چهارم هجری قمری بود. شیخ مفید در کلیه فنون و علوم اسلامی تالیف و تصنیف دارد و تقریباً از همه موضوعات علمی و دینی سخن به میان آورده است. تالیفات او را تا ۲۰۰ جلد کتاب ذکر کردهاند. کتابالمقنعه در علم فقه، الارشاد در شرححال امامان شیعه و اوائل المقالات در علم کلام از آثار معروف او به شمار میرود.
شیخ طوسی در کتابالفهرست بیست کتاب او را نام میبرد، وی مینویسد: از جمله کتابهای او کتاب مقنعه در فقه، کتاب ارکان نیز در فقه، رسالهای در فقه که برای فرزندش نوشته و کامل نیست، کتاب الارشاد، کتابالایضاح در امامت، کتابالافصاح فی الامامة، کتابنقض بر ابن عباد در امامت، کتابنقض بر علی بن عیسی (رمانی) در امامت، کتابنقض بر ابن قتیبه در حکایت و محکی، کتاب احکام اهل جمل، کتاب منیر در امامت، مسائل صاغانیه، مسائل جرجانیه، مسائل دینوریه، مسائل مازندرانیه، مسائل منثوره (پراکنده) قریب یکصد مسئله است، کتاب فصول از عیون و محاسن، کتاب احکام متعه و غیر اینها که در فهرست کتب وی ثبت است. و نیز کتاب مسئله کافیه در ابطال توبه خاطئه، کتابالجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة. ما تمام این کتابها را از وی استماع نمودیم. بعضی را با قرائت بر وی و برخی را که بارها بر او میخواندند و او میشنید، شنیدهایم. شیخ مفید در کلیه فنون و علوم اسلامی تالیف و تصنیف دارد و تقریباً از همه موضوعات علمی و دینی سخن به میان آورده و به تجزیه و تحلیل و نقض و ابرام و تخطئه و تصویب آنها پرداخته است. چنانکه از انبوه تالیفات پر ارزش او پیداست، اغلب آنها پاسخ سوالات گوناگون علمی بوده که از شهرها و کشورهای اسلامی از وی نمودهاند، و ردّ عقاید و نظریات دانشمندان نامی عصر از فرقههای غیر شیعه بوده است. محدث حاج میرزا حسین نوری مینویسد: کمتر در کتب علمای شیعه که پس از وی آمدهاند یافت میشود که از مسایل متعلق به امامت و ادله اثبات آن از کتاب و سنت از نظر درایت و روایت ولو با اشاره به آنها در کتابهای شیخ مفید مطلبی نباشد و ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء.
ابن شهرآشوب در کتاب خویش ۵۲ کتاب را بر می شمارد و افزون بر آنچه شیخ طوسی و نجاشی ذکر کردهاند، از ۱۵ کتاب دیگر نام میبرد بر این اساس، شمار کتابهای شیخ ۱۹۰ عنوان میشود.