آثار بدگمانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

بدگمانی یا سوء ظن از صفات رذیله بوده و به معنای خطور گمان بد نسبت به خداوند و یا مؤمن است. برای بدگمانی آثار بسیاری ذکر شده است. بی‌اعتمادی، دوست‌گریزی، تجسس، کینه‌توزی، فساد عبادت و هلاکت از جمله آثار بدگمانی به شمار می‌آید.

---

کسانی که بدگمان هستند نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند؛ زیرا همه را خائن می‌دانند. آنها هرگز نمی‌توانند با کسی مشورت کنند و از او نظر بخواهند. روح تعاون ندارند و در تنهایی به سر می‌برند. امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «بدترین افراد کسانی هستند که به سبب بدگمانی به هیچ کس اعتماد ندارند و به سبب بدرفتاری هیچ کس به آنان اعتماد نمی‌کند».

---

بدگمانی موجب می‌شود دوستان از چنین افرادی گریزان شوند. یکی از عوامل پدیدآورنده دوستی، خوش‌گمانی است؛ چنان‌که امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «هر کس به مردم خوش‌گمان باشد، دوستی و محبت آنان را به دست می‌آورد».

---

انسان بدگمان برای کشف اسرار و رازهای نهانی مردم به جست وجو می‌پردازد. قرآن، گناه سوء ظن را در کنار تجسس و غیبت ذکر کرده است. شاید به ترتب آنها بر یک دیگر هم نظر دارد. از گمان بد، تجسس آغاز می‌شود و به دنبال تجسس از عیوب مردم و اطلاع بر آنها، غیبت شروع می‌شود.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «از گمان بد دوری کنید؛ زیرا گمان بد، دروغ‌ترین سخن است». در جای دیگر فرمود: «بدترین مردم کسانی هستند که بدگمانند و بدترین بدگمانان کسانی هستند که از اسرار مردم جست وجو می‌کنند».

---

محبت و علاقه قلبی دوطرفه است، وقتی شخص به دوستش بدگمان بود منشأ بی‌مهری و اختلاف و کینه می‌شود. کینه نیز منشأ نزاع و خیانت و درگیری خواهد بود. کینه افزون بر آثار نامطلوب در جامعه، خود شخص کینه توز را نیز دچار عوارض درونی و فکری می‌کند.

---

بدگمانی، منشا گناهانی مانند: غیبت، تهمت، کینه، عجب و... می‌شود. هریک از این معاصی نیز زمینه‌ساز تباهی عبادت است.
امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «از بدگمانی بپرهیز؛ زیرا بدگمانی عبادت را تباه می‌کند».

---

امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «بدگمانی همراهش را هلاک می‌کند و دوری‌کننده از آن نجات می‌یابد».

---