آب حیات (آزاد دهلوی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آب حَیات، نام چند کتاب است که دانشوران
مسلمان در موضوعات گوناگون تألیف کرده‌اند. از جمله این دانشوران
آزاد دهلوی است که در این مقاله به بررسی کتاب ایشان می‌پردازیم.
آزاد دهلوی، محمد حسین ملقب به
شمس
العلماء مولوی (۱۲۴۵ـ ۱۳۲۸ق/۱۸۲۹ـ۱۹۱۰م). اثر او نخستین کتاب در باب ادبیات
اردو به همین زبان و متضمن شرح حال شاعران اردو زبان شبه قاره
هند است.
این کتاب شامل دو بخش است: بخش نخست آن دیباچه‌ای مفصل پیرامون زبان اردو و تکامل آن است؛ بخش دیگر به گزارش احوال سرایندگان اردو زبان و بررسی
شعر کلاسیک اردو اختصاص یافته است.
نویسنده با روشی نو و بر اساس معیارهای تازه، ادبیات اردو را بررسی کرده و نظراتی تازه ابراز داشته است. نثر او در این کتاب فصیح و زیباست. چاپ این کتاب نخستین بار در ۱۲۹۸ق/۱۸۸۱م در
لاهور صورت گرفته و پس از آن در ۱۳۲۵ق/۱۹۰۷م و بار دیگر در ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م در همین شهر تجدید چاپ شده است.
(۱)
محمدحسین آزاد، آب حیات، لاهور، ۱۹۰۷م جم.
(۲)
محمدحسین آزاد، آب حیات، به کوشش خلیفه سید محمد سالم، لاهور، ۱۹۱۳م (مقدمه).
(۳) آستان قدس، فهرست.
(۴) آقابزرگ، الذریعه؛ آیت‌الله مرعشی، فهرست خطی؛
(۵) محمد طاهر بروسه‌لی، عثمانلی مؤلفلری، استانبول، ۱۳۳۳ق.
(۶) سنای سابق، فهرست خطی.
(۷) شورای ملی (سابق)، فهرست خطی.
(۸) کتابخانه ملی، فهرست خطی.
(۹) خانبابا مشار، فهرست چاپی فارسی.
(۱۰) خانبابا مشار، مؤلفین چاپی فارسی و عربی.
(۱۱) منزوی، احمد، فهرست خطی فارسی.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آب حیات (کتاب)»، ج۱، ص۱۵.
