یَنْظُرونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَنْظُرونَ:(يَنظُرونَ إِلّا سُنَّتَ الْأَوَّلينَ) «یَنْظُرونَ» اسم مفعول از مادّۀ «
نظر»، در اصل به معنى گردش
فکر يا انديشه است براى مشاهده يا
ادراک چيزى، چنان‌كه گفته مى‌شود: «نظرت فلم تنظر»، يعنى نگاه كردى، ولى در آن
تأمل نكردى و به فكر و انديشه نپرداختى، كه معنى تأمل و جستجوگرى در آن افتاده و نيز به معنى معرفت حاصل از جستجوگرى آمده است؛ امّا چنان‌كه
راغب در مفردات مى‌گويد، «نظر» و «انتظار» هردو به يک معنى مى‌آيد.
مانند آيه مورد بحث و نيز آيه ۴۹
سوره یس كه به معنى «
انتظار كشيدن» آمده است:
«آن‌ها جز اين انتظار نمى‌كشند كه يک صيحۀ عظيم آسمانى فرارسد و آنان را ناگهانى فرو گيرد، در حالى كه مشغول
جنگ و جدال در امور دنيايى هستند.»
به موردی از کاربرد «یَنْظُرونَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(اسْتِكْبارًا في الْأَرْضِ وَ مَكْرَ السَّيِّئِ وَ لا يَحيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنظُرونَ إِلّا سُنَّتَ الْأَوَّلينَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْديلًا وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْويلًا) «اينها همه بخاطر
استکبار در
زمین و نيرنگ‌هاى بدشان بود؛ و نيرنگ بد تنها دامان صاحبانش را مى‌گيرد؛ آيا آن‌ها چيزى جز
سنّت پيشينيان و عذاب‌هاى دردناک
الهى را
انتظار دارند؟! هرگز براى سنّت خدا تبديلى نخواهى يافت، و هرگز براى سنّت
الهى دگرگونى نمى‌يابى.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(فَهَلْ يَنْظُرونَ إِلّا سُنَّتَ الْأَوَّلينَ) نظر و انتظار هر دو به معناى توقع است، و فاء براى تفريع و نتيجه است كه جمله را از ما قبل نتيجه‌گيرى مى‌كند.
و
استفهام در آن انكارى است، و معنايش اين است كه: و چون
مکر سيئ مى‌كنند، و مكر سيئ جز به صاحبش برنمى‌گردد، پس
مكاران، جز سنت جارى در امم گذشته كه همان
عذاب الهى نازل بر
مكاران است، كه
اثر مكر و تكذيبشان به آيات خدا بود، انتظار ديگرى را نمى‌كشند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ینظرون»، ج۴، ص ۴۷۵.
