یَعقُوب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَعقُوب:
(وَ يَعْقُوبَ وَ الأسْبَاطِ) یَعقُوب: (من اعلام
القرآن)
يعقوب فرزند «
اسحاق» است.
فرزندزاده
ابراهیم (علیه‌السلام) است.
اسرائيل لقب اوست و
بنی‌اسرائیل از نسل او هستند.
به مواردی از کاربرد
یَعقُوب در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَ مَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَ مَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الأسْبَاطِ وَ مَا أُوتِيَ مُوسَى وَ عِيسَى وَ مَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ) (بگوييد: «ما به
خدا ایمان آورده‌ايم و به آن‌چه بر ما نازل شده و آن‌چه بر ابراهيم و
اسماعیل و اسحاق و
يعقوب و
اسباط (پيامبران از فرزندان
يعقوب) نازل گرديده و همچنين آن‌چه به
موسی و
عیسی و ساير پيامبران از طرف پروردگارشان داده شده است و فرقى ميان آن‌ها نمى‌گذاريم و ما در برابر فرمان خدا
تسلیم هستيم»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: بعد از آن‌كه
دعوت یهود و
نصاری به سوى پيروى مذهب خود را حكايت كرد، اينک آن‌چه نزد خدا حق است (خدايى كه جز حق نمى‌گويد) ذكر نموده و آن عبارت است از شهادت بر ايمان به خدا و ايمان به آن‌چه نزد
انبیاء است، بدون اين‌كه فرقى ميانه
انبیاء بگذارند و آن همانا
اسلام است و اگر از ميانه همه احكامى كه بر پيغمبران نازل شده يک حكم را بيرون كشيد، و جلوترش ذكر كرد و آن مسئله ايمان به خدا بود كه فرمود: (بگویيد به خدا ايمان می‌آوريم و به همه احكامى كه بر ما نازل شده)، به آن جهت بود كه خصوص ايمان به خدا فطرى بشر بود، كه ديگر احتياج به معجزات انبياء نداشت.
بعد از ايمان به خداى
سبحان، ايمان (به آن‌چه بر ما نازل شده) را ذكر كرد و منظور از آن
قرآن و يا معارف
قرآنى است و سپس آن‌چه را كه بر ابراهيم، اسماعيل، اسحاق و
يعقوب نازل شده و بعد از آن، آن‌چه بر موسى و عيسى نازل شده ذكر كرد و اگر موسى و عيسى را از ساير انبياء جدا كرد و آن‌چه را بر آن دو نازل شده به خصوص ذكر كرد، به آن جهت بود كه در
آیه شريفه روى سخن با يهود و نصارى بود و آن‌ها مردم را تنها به سوى آن‌چه بر موسى و عيسى نازل شده دعوت مى‌كردند. در آخر آن‌چه بر ساير انبياء نازل شده نام برد، تا
شهادت نامبرده شامل همه انبياء بشود.
(وَ وَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَ يَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَ أَنتُم مُّسْلِمُونَ) ( ابراهيم و
يعقوب در واپسين لحظات عمر، فرزندان خود را به اين آيين، وصيّت كردند و هر كدام به فرزندان خويش گفتند: «فرزندان من! خداوند اين آيين پاک را براى شما برگزيده است و شما، جز به آيين اسلام و تسليم در برابر فرمان خدا از دنيا نرويد.»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى ابراهيم فرزندان خود را به (ملت و كيش) سفارش كرد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
قسمتى از شرح حال زندگانى او ضمن داستان
یوسف (علیه‌السلام) بيان شده است. او از پيامبران بزرگ به شمار مى‌رود و خداوند در نسل او نبوت و كتاب آسمانى قرار داد. وى به اقتباس از نياى خود ابراهيم، در بازپسين عمر خويش به فرزندانش گوشزد كرد كه رمز پيروزى و
سعادت در يک جمله كوتاه (تسليم در برابر حق) خلاصه مى‌شود:
(وَ وَصّٰى بِهٰا إِبْرٰاهِيمُ بَنِيهِ وَ يَعْقُوبُ يٰا بَنِيَّ إِنَّ اَللّٰهَ اِصْطَفىٰ لَكُمُ اَلدِّينَ فَلاٰ تَمُوتُنَّ إِلاّٰ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ)«ابراهيم و
يعقوب فرزندان خود را (در بازپسين لحظات عمر) به اين آيين وصيّت كردند (و آن‌ها به فرزندان خويش گفتند:) فرزندان من! خداوند اين آيين پاک را براى شما برگزيده است و شما جز به آيين اسلام (تسليم در برابر خدا) نميريد»
ذكر «
يعقوب» از ميان همه پيامبران در اين‌جا شايد براى اين هدف باشد كه به يهود و نصارى كه هركدام خود را به نوعى به
يعقوب ارتباط مى‌دادند بفهماند، اين آيين شرک‌آلودى كه شما داريد، با روش كسى كه خود را به او پيوند مى‌دهيد سازگار نيست. نام اين پيامبر (
يعقوب) ۱۶ بار در
قرآن تكرار شده است، وى سرانجام برحسب سفارش پدرش به شهر «فدّان» رفت و در پناه خالويش «لابان بن بتوئيل» قرار گرفت و در ۱۴۷ سالگى، پس از ۱۷ سال توقف در مصر، همان‌جا وفات يافت.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَعقُوب»، ج۴، ص۷۷۰.
