یونس بن عبدالرحمان اسدی (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یونس بن عبدالرحمان اسدی (حدود
۱۲۵-
۲۰۸ق)، از راویان
موثق و مورد اعتماد
شیعه، از اصحاب
امام کاظم و
امام رضا (علیهماالسلام) و از
اصحاب اجماع بود و از کسانی بود که علمای بزرگ شیعه بر
فقاهت و
علم وی تاکید کرده‌اند.
وی
امام صادق (علیه‌السّلام) را در
صفا و مروه ملاقات کرده، ولی از آن حضرت روایتی نقل نکرده است. همچنین در پیری، زمان
امام جواد (علیه‌السّلام) را نیز درک کرد. اسدی با امام رضا (علیه‌السّلام) ارتباط نزدیک داشت و نزد آن امام از اعتبار بسیاری برخوردار بود و از وکلا و معتمدین آن حضرت به شمار می‌رفت.
ابومحمد یونس بن عبدالرحمان اسدی، اهل
قم و از موالی
علی بن یقطین بود.
تاریخ و محل ولادت وی به درستی روشن نیست.
کشّی می‌گوید: یونس در اواخر خلافت
هشام بن عبدالملک (
۱۰۵-۱۲۵ق) زاده شد
که در این صورت سال تولد او باید حدود ۱۲۵ق بوده باشد. وی از اصحاب امام کاظم و امام رضا (علیهماالسلام) بود
و احادیث بسیاری از آن دو بزرگوار نقل کرده است.
به گفته
نجاشی، او امام صادق (علیه‌السّلام) را نیز در
صفا و مروه ملاقات کرده، ولی از آن حضرت روایتی نقل نکرده است.
اسدی همچنین در پیری، زمان امام جواد (علیه‌السّلام) را نیز درک کرد.
ابومحمد احکام فقهی فراوانی را از
حریز بن عبدالله ازدی آموخت
و افزون بر
امامان معصوم، از کسانی چون
عبدالله بن مسکان،
هشام بن سالم،
حنّان بن سدیر و
ابوایوب خزّاز نیز روایت کرده است.
و راویان متعددی از وی روایت کرده‌اند که از آن میان افرادی چون
محمد بن عیسی بن عبید،
صالح بن سندی و
اسماعیل بن مرار را می‌توان نام برد.
یونس بن عبدالرحمان با امام رضا (علیه‌السّلام) ارتباط نزدیک داشت و نزد آن امام از اعتبار بسیاری برخوردار بود و از وکلا و معتمدین آن حضرت به شمار می‌رفت.
شخصیت ویژه و شایان توجه یونس از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی است. در روایتی در مورد
علم و دانش او آمده است: هنگامی که کتاب
یوم و لیله او بر
امام هادی (علیه‌السّلام) عرضه شد، حضرت آن را ستوده و محتوای آن را
حق و دین
اهل بیت (علیهم‌السّلام) خواند.
نیز بنا به روایتی امام رضا (علیه‌السّلام) فرمود: دانش دینی خود را از یونس فرا گیرید.
در مورد
ایمان و پارسایی یونس روایات بسیاری آمده از جمله آنکه امام رضا و امام جواد (علیهماالسلام)
بهشت را برای او تضمین کرده و امام رضا (علیه‌السّلام) وی را به منزله
سلمان فارسی در روزگار خویش برشمرده است.
او مردی استوار و ثابت قدم در
راه حق و
امامت بود، به همین جهت پس از
شهادت امام کاظم (علیه‌السّلام) هنگامی که گروهی از
واقفیه به وی پیشنهاد مبلغی هنگفت در مقابل انکار
امامت امام رضا (علیه‌السّلام) دادند، آن را نپذیرفته و حضرت را به عنوان هشتمین امام معصوم قبول و به مردم ابلاغ کرد.
بیشتر رجال‌شناسان او را موثق دانسته‌اند.
کشّی می‌نویسد: یونس از اصحاب اجماع بود و از کسانی است که علمای بزرگ شیعه بر
فقاهت و علم وی تاکید کرده‌اند.
در مقابل، شماری بر پایه برخی روایات که بیشتر آنها جنبه
تقیّه یا جهات سیاسی دارد و یا مجعول بودن آن قطعی است، وی را فردی ضعیف دانسته‌اند.
سمعانی فرقه‌ای از غالیان شیعه را از پیروان یونس بن عبدالرحمان قمی دانسته و آنها را
یونسیّه خوانده است.
یونس در نهایت به سال ۲۰۸ق
در
مدینه از دنیا رفت.
یونس دارای آثار و تالیفات بسیاری بوده که عبارت‌اند از:
- السهو، الادب و الدلالة علی الخیر، الزکاة، جوامع الآثار، الشرایع، الصلاة،
- العلل الکبیر، اختلاف الحج، علل الحدیث، الاحتجاج فی الطلاق،
- الفرائض، الفرائض الصغیر، الجامع الکبیر فی الفقه، التجارات،
- تفسیر القرآن، الحدود، الاداب، المثالب، علل النکاح و تحلیل المتعه،
- البداء، نوادر البیوع، الردّ علی الغلاة، ثواب الحج، النکاح المتعه،
- الطلاق، المکاسب، الوضوء، الدیات، البیوع و المزارعات، یوم و لیله،
- اللؤلؤة فی الزهد، الامامه، فضل القرآن، اختلاف الحدیث،
- مسائلة عن ابی الحسن موسی بن جعفر (علیه‌السّلام)،
- الصیام و الوصایا. (دیگر منابع: )
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یونس اسدی»، ج۱، ص۸۷۱-۸۷۲.
