ید‌اللّه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یدالله
کنایه از قدرت خداوند و نعمت است. نه به این معنی که خداوند دستی داشته باشد، چون دست داشتن، فرع بر جسم بودن است و جسم داشتن خداوند منتفی است. لذا یدالله کنایه است.
يد به معنای
دست است. مراد از دست در مورد
خداوند قدرت و
نعمت است
شیخ صدوق در
اعتقادات می‌نويسد: و در
قرآن است "بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ"
دو دست
خدا گشاده است يعنی نعمت
دنیا و نعمت
آخرت.
در
اثبات دست خدا، بين
متکلمین اختلاف است:
مجسمه گويند، خدا دو دست دارد.
اصحاب حدیث گويند: خدا را (دست‌ها) هست ولی چگونگی آن ندانيم.
عبد الله بن کلاب گويد: نسبت دست به خدا را
باور داريم.
معتزله دست را به
معنی نعمت گيرند.
به اعتقاد
امام خمینی حمل الفاظ بر روح معانی سبب فهم صحیح متون دینی و آیات الهی است، الفاظی که در قرآن و متون دینی به‌کاررفته است دارای معانی باطنی و اسراری است و این الفاظ با توجه به روح معانی توسعه در مصادیق پیدا کرده و فهم جدید شکل می‌گیرد.
امام خمینی بر اساس قاعده روح معانی درمورد آیه
(یَدُ اللَّهِ فَوْقَ اَیْدِیهِمْ) معتقد است تفسیر این‌گونه آیات تنها با تاویل صحیح امکان‌پذیر است؛ زیرا
تاویل بازگرداندن لفظ از معنای ظاهری به معنای باطنی و حقیقی خود است و این قاعده باب تاویل را بر سالک باز می‌کند و سالک به معنای باطنی از کتاب الهی دست می‌یابد.
به اعتقاد ایشان آیاتی نظیر
(جَاء رَبُّکَ) و
(یَدُ اللَّهِ) حمل آنها بر معانی ظاهری خلاف
عقل و برهان می‌باشد. به باور امام خمینی یداللهی به معنای فیض منبسط حق‌تعالی است که محل بروز
سلطنت الهی و مستوای رحمانیت او می‌باشد و طبق این تفسیر یداللهی روح معنای آن جهت فاعلیت و سلطنت حق‌تعالی است.
ایشان مقام قرب نوافل از آن سالکی می‌داند که تمام مراحل فنای افعالی و صفاتی را پشت‌سر گذاشته به
محو مطلق رسید در این حالت حق‌تعالی دست، گوش، چشم و زبان او می‌شود.
• فرهنگ علم کلام، احمد خاتمی، ص۲۳۲.
•
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
