کِتابٍ مَسطُور (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کِتابٍ مَسطُور:(وَ كِتابٍ مَّسْطورٍ) «کِتابٍ مَسطُور» در
تفسیر «
كتاب مسطور» (
کتاب نوشته شده) احتمالات گوناگونى داده‌اند. بعضى آن را اشاره به
لوح محفوظ، و بعضى به
قرآن مجید، و بعضى به
نامه اعمال، و بعضى به
تورات كه بر موسى (علیه السلام) نازل شد، مى‌دانند.
به موردی از کاربرد «
کِتابٍ مَسطُور» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ كِتابٍ مَّسْطورٍ) «و
كتابى كه نوشته شده.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَ كِتابٍ مَسْطورٍ في رَقٍّ مَنْشورٍ) بعضى گفته‌اند:
• كلمه
رق به معناى مطلق چيزهايى است كه در آن چيزى نوشته شود، مانند كاغذ.
• بعضى ديگر گفته‌اند: به معناى ورق است.
• و بعضى گفته‌اند: به معناى خصوص ورق‌هايى است كه از پوست حيوانات درست مى‌كردند.
• و كلمه نشر كه مصدر كلمه منشور است به معناى گستردن و متفرق كردن است. و مراد از
كتابى كه
مسطور و در رقى منشور است به گفته بعضى لوح محفوظ است كه خدا تمامى حوادث عالم را آنچه بوده و هست و خواهد بود در آن نوشته، و ملائكه
آسمان، آن را مى‌خوانند (و اجراء مى‌كنند).
• بعضى هم گفته‌اند: مراد از آن قرآن كريم است كه خدا آن را در لوح محفوظ نوشته.
• و بعضى گفته‌اند: تورات است كه در سابق در كاغذهاى پوستى نوشته مى‌شد، و هر
وقت مى‌خواستند آن را بخوانند لوله كاغذ را باز مى‌كردند و مى‌خواندند.
و به نظر ما مناسب‌تر با آيه قبلى آن است كه بگوييم: منظور از آن همان قول اخير است.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می فرمایند:
در تفسير «
كتاب مسطور» (
كتاب نوشته شده) احتمالات گوناگونى داده‌اند.
بعضى آن را اشاره به لوح محفوظ، و بعضى به قرآن مجيد، و بعضى به نامه اعمال، و بعضى به تورات كه بر
موسی (علیه‌السلام) نازل شد، مى‌دانند؛ ولى به تناسب سوگندى كه قبل از آن آمده
سوره طور، يكى ديگر از سوره‌هايى است كه با
سوگند شروع مى‌شود، سوگندهايى براى بيان يک واقعيت مهمّ يعنى مساله
قیامت و
معاد و رستاخيز و محاسبه اعمال انسان‌ها.
اهميّت اين مسأله به قدرى است كه خداوند در آيات مختلف
قرآن، به قسمت‌هاى بسيارى از مقدسات سوگند ياد كرده تا
عظمت آن روز و وقوع حتمى آن را روشن سازد.
پنج سوگندى كه در آغاز اين سوره به
چشم مى‌خورد، معانى سربسته و تفكرانگيزى دارد كه مفسران در تفسير آن‌ها به همه‌جا دست افكنده‌اند.
قابل توجه اين‌كه در چگونگى ارتباط مفهوم پنج سوگندى كه در ابتداى اين سوره آمده و امّا دو سوگند ديگر از آيات «تكوينى» سخن مى‌گويد (در برابر سه سوگند نخست كه از آيات «تشريعى» سخن مى‌گفت) اين دو سوگند يكى اشاره به مهمترين نشانه
توحید يعنى آسمان باعظمت است و ديگرى به يكى از نشانه‌هاى مهم معاد كه در آستانه رستاخيز رخ مى‌دهد.
بنابراين، توحيد و
نبوت و معاد در اين پنج سوگند جمع است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کتاب مسطور»، ج۴، ص ۳۱.
