شهر کوفه در سال ۱۷ ق به دستور عمر بن خطاب و به دست سعد بن ابی وقاص فرمانده سپاه مسلمانان در جنگ با ایرانیان پی ریزی شد. هدف از تاسیس این شهر، بنیان گذاری یک پادگان نظامی در نزدیکی ایران، به منظور پشتیبانی نیروهای عمل کننده در داخل ایران بوده است.
عمر دستور داده بود گنجایش مسجد این شهر، به گونه‌ای باشد که تمام جمعیت نظامی را در خود جای دهد و مسجدی که طبق این دستور ساخته شد، می‌توانست چهل هزار تن را در خود پذیرا باشد.
بنابراین شهر کوفه، در آغاز تاسیس، حدود چهل هزار جمعیت نظامی داشته است. با توجه به این که بسیاری از این جمعیت، زن و فرزند خود را نیز همراه داشته‌اند، با احتساب حداقل یک زن و یک فرزند برای هر سرباز، به جمعیتی معادل ۱۲۰ هزار تن برای این شهر هنگام تاسیس دست می‌یابیم.
مردم این شهر در طول تاریخ با وجود دارا بودن صفات برجسته و پسندیده، دارای صفات ناشایست و نکوهیده‌ای نیز بوده‌اند که در سخنان حضرت علی (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) به خوبی منعکس شده است.
از روایات استفاده می‌شود که کوفه، پس از ظهور و قیامحضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) پایتخت حکومتی و مرکز خلافت و مقر دولت آن بزرگوار خواهد بود. مفضل از امام صادق (علیه‌السّلام) پرسید: سرور من! خانۀ حضرت مهدی (علیه‌السّلام) و محل اجتماعمؤمنان کجا خواهد بود؟ آن حضرت فرمود: دار ملکه الکوفة و مجلس حکمهجامعها و بیت ماله و مقسم غنائم المسلمین مسجد السهلة و موضع خلواته الذکوات البیض من الغریین: مقر حکومتش، کوفه و مجلس حکم فرمایی اش مسجدجامع آن و بیت المال و محل تقسیم غنایممسلمانان، مسجد سهله خواهد بود و خلوتگاه او موضعی است که ریگ‌های سفید سرزمین نجف است.
روزی امام صادق (علیه‌السّلام)در نقطه‌ای پشت کوفه دو رکعت نماز گزارد و به یار باوفایش ابان بن تغلب فرمود: ... و موضع منزل القائم، اینجا محل خانۀ قائم (علیه‌السّلام) است.
سپس ضمن شمارش ویژگی‌های کوفه فرمود: عدالت خداوند سبحانه و تعالی آن جا ظاهر می‌شود، و قائم (علیه‌السّلام) و دیگر قائمان (قیام کنندگان به قسط که پس از او می‌آیند) آن جا ساکن می‌شوند.
