• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کتب آیات‌الاحکام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


آیات‌ُ الاَحْکام‌، عنوان‌ مشهور و اصطلاحی‌ِ تعدادی‌ از کتب‌ فقهی ‌استدلالی‌ که‌ بر پایه آیات ‌ فقهی‌ قرآن‌ مجید نوشته‌ شده‌است‌.


برخی‌ از این‌ کتاب‌ها نامهای‌ خاص‌ دارند، و برخی‌ دیگر به‌ آیات‌ الاحکام‌ موسومند. در شمار کتابهایی‌ که‌ با نام‌ آیات‌ الاحکام‌ تألیف‌ شده‌اند، این‌ کتاب‌ها را می‌توان‌ یاد کرد:
۱. تألیف‌ محمد بن علی‌ ابراهیم‌ استرابادی ‌ (د ۱۰۲۸ق‌/۱۶۱۹م‌)، فقیه ‌، محدث‌ و عالم‌ رجال‌. وی‌ در همه ابواب‌ فقهی‌ از طهارت ‌ تا قضا و شهادت ‌ بحث‌ کرده‌ است‌. نسخه‌های‌ خطی‌ این‌ اثر در کتابخانه آستان‌ قدس‌
[۱] کتابخانه آستان‌ قدس رضوی‌، فهرست‌، ج۴، ص۴۰۳.
و ملی‌ تهران ‌
[۲] کتابخانه ملی‌، خطی‌، ج۹، ص۲۸۵.
موجود است‌.
۲. تألیف‌ محمد باقر بن‌ محمد حسن‌ قاینی ‌ بیرجندی‌ از دانشمندان‌ سده ۱۳ق‌/۱۹م‌، که‌ در شوال ‌ ۱۲۹۹ از نگارش‌ آن‌ فراغت‌ یافته‌است‌. نسخه خطی‌ این‌ اثر در کتابخانه آیت‌ الله‌ مرعشی‌ در قم ‌نگهداری ‌می‌شود.
[۳] کتابخانه آیت اللهمرعشی‌، خطی‌، ج۹، ص۱۹۷.

۳. تألیف‌ ملک‌ علی‌ تونی ‌ که‌ به‌ نام‌ شاه‌ سلیمان‌ صفوی‌ (۱۰۷۷- ۱۱۰۵ق‌/۱۶۶۶-۱۶۹۳م‌) تألیف‌ کرده‌است‌. نسخه خطی‌ مورخ‌ ۱۰۹۸ق‌ این‌ کتاب‌ در کتابخانه آستان‌ قدس‌ موجود است‌.
[۴] آقابزرگ تهرانی‌، الذریعة، ج۱، ص۴۴.


برخی‌ از کتبی‌ که‌ در آیات‌ الاحکام‌، تحت‌ نامهای‌ خاص‌ تألیف‌ شده‌اند، عبارتند از: احکام‌ القرآن ‌؛ ایناس‌ سلطان‌ المؤمنین‌؛ بدایع‌ الکلام ‌؛ تحصیل‌ الاطمینان ‌؛ تفسیر شاهی‌ ؛ تفسیر قطب‌ شاهی‌ ؛ تقریب‌ الافهام‌ ؛ الجامع‌ الاحکام‌ القرآن ‌؛ درر الایتام ‌؛ دلائل‌ المرام ‌؛ روایع‌ البیان ‌؛ زبدة البیان‌؛ فقه‌ القرآن ‌ معروف‌ به‌ فقه‌ راوندی‌؛ قلائد الدرر ؛ کنز العرفان‌؛ لب‌ الالباب ‌؛ مسالک‌ الافهام‌ ؛ معارج‌ السؤول‌؛ مفاتیح‌ الاحکام ‌؛ منهاج‌ الهدای ة؛ نثر الدرر الایتام‌؛ النهایة .
[۵] آقابزرگ تهرانی‌، الذریعة.
شماری‌ از این‌ کتاب‌ها در جای‌ خود مورد بحث‌ قرار خواهد گرفت‌.

(۱) کتابخانه آستان‌ قدس‌ رضوی، فهرست‌.
(۲) آقابزرگ‌ تهرانی، الذریعة.
(۳) کتابخانه آیت الله مرعشی‌، خطی‌.
(۴) کتابخانه ملی‌، خطی‌.

۱. ↑ کتابخانه آستان‌ قدس رضوی‌، فهرست‌، ج۴، ص۴۰۳.
۲. ↑ کتابخانه ملی‌، خطی‌، ج۹، ص۲۸۵.
۳. ↑ کتابخانه آیت اللهمرعشی‌، خطی‌، ج۹، ص۱۹۷.
۴. ↑ آقابزرگ تهرانی‌، الذریعة، ج۱، ص۴۴.
۵. ↑ آقابزرگ تهرانی‌، الذریعة.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کتب آیات‌الاحکام»، ج۲، ص۵۴۰.    




جعبه ابزار