پرسش‌نامه شخصیتی آیزنک
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش‌نامه شخصیتی آیزنک، یکی از مباحث مطرح در
روان‌سنجی در علم
روان‌شناسی بوده و به معنای نوعی از
آزمون‌های شخصیت بوده که به بررسی
ویژگی‌های شخصیتی می‌پردازد. این آزمون به سنجش مؤلفه‌هایی اساسی چون
برون‌گرایی،
روان‌آزرده‌گرایی،
روان‌گسسته‌گرایی و
دروغ‌گویی توجه دارد. فرم
های متفاوتی از پرسش‌نامه
شخصیتی آیزنک وجود دارند که از جمله آنها فرم کودکان و نوجوانان و فرم تجدیدنظر شده بزرگسالان است.
سنجش شخصیت و توصیف خصایص
شخصیتی، از دیرباز مورد توجه روان‌شناسان بوده است. در عصر کنونی، شناخت ویژگی
های شخصیتی افراد در بسیاری از موقعیت
های زندگی ضرورت پیدا می‌کند. پرسش‌نامه
شخصیت یکی از
روش
های ارزیابی شخصیت است که بر مشاهدات فرد از خودش استوار است. در این
روش،
شخص واکنش‌ها و یا
احساسات خود را در شرایط معین گزارش می‌دهد.
پرسش‌نامه
شخصیت از این جهت شبیه
مصاحبه سازمان‌یافته است که در آن از افراد سؤال
های همانندی پرسیده می‌شود و پاسخ‌ها نیز معمولا به صورتی است که غالبا به وسیله کامپیوتر به سادگی قابل نمره‌گذاری است. پرسش‌نامه
شخصیت ممکن است طوری طراحی شود که یک بعد از
شخصیت و یا به‌طور همزمان چند بعد از
شخصیت را اندازه‌گیری کند.
یکی از انواع پرسش‌نامه
های شخصیت، پرسش‌نامه
شخصیت آیزنک است. آیزنک، فعالیت در زمینه آزمون‌سازی را از سال ۱۹۷۴ آغاز کرد و در ابتدا به دو مؤلفه اساسی برون‌گرایی و روان‌آزرده‌گرایی در سنجش
شخصیت توجه داشت. وی در سال
های ۱۹۵۲، ۱۹۶۷، ۱۹۶۸، ۱۹۶۹، ۱۹۷۰، ۱۹۷۱، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ تـغییراتی در آزمون
های خود داده و دو مؤلفه روان‌گسسته‌گرایی و دروغ‌گویی را نیز وارد پرسش‌نامه خود کرده است.
فرم
های متفاوتی از پرسش‌نامه
شخصیتی آیزنک وجود دارند که از جمله آنها فرم کودکان و نوجوانان و فرم تجدیدنظر شده (فرم حاضر) بزرگسالان است. پرسش‌نامه
شخصیتی آیزنک شامل ۹۰ عبارت و برای سنین ۱۶ سال به بالا است و علاوه بر سه عامل
درون‌گرایی، برون‌گرایی (Extraversion)،
روان‌رنجورخویی (Neuroticism) و
روان‌پریشی‌گرایی (Psychoticism)، دروغ‌پردازی (Lie) را نیز می‌سنجد.
پرسش‌نامه
شخصیتی آیزنک، یک
پرسش‌نامه خودارزیابی شخصیتی است که سه بعد بنیادی
شخصیت را اندازه‌گیری می‌کند. آیزنک، این ابعاد را با
روش تحلیل عاملی کشف کرد. همان‌طور که ذکر شد این سه بعد عبارتند از: درون‌گرایی ـ برون‌گرایی، روان‌رنجورخویی و روان‌پریشی‌گرایی. آیزنک برای بعد برون‌گرایی ـ درون‌گرایی یک مبنای فیزیولوژیک قایل است که ریشه در واکنش‌پذیری
دستگاه عصبی ارادی دارد.
از اینرو، برون‌گراها به تحریک زیاد نیاز دارند و درون‌گراها برعکس. اما مبنای فیزیولوژیک روان‌رنجورخویی به واکنش
دستگاه عصبی خودمختار برمی‌گردد که
هیجان را در کنترل دارد. افرادی که در بعد روان‌رنجورخویی نمره بالایی می‌گیرند، واکنش
های هیجانی شدیدی از خود نشان می‌دهند و خیلی راحت می‌ترسند. بعد روان‌پریشی‌گرایی نیز به عدم انجام رفتارهای مقبول اجتماعی اشاره دارد. به این ترتیب در فضای سه‌بعدی این سه مقیاس می‌توان به
تشخیص
های خاصی دست یافت. برای مثال نمره افراد مبتلا به ترس از مکان
های باز در بعد برون‌گرایی پایین و در بعد روان‌رنجورخویی و روان‌پریشی‌گرایی به ترتیب بالا و متوسط است.
پرسش‌نامه
شخصیتی آیزنک اگرچه جزء پرسش‌نامه
های مهم تحقیقاتی محسوب می‌شود، اما روان‌شناسان حرفه‌ای آمریکا زیاد از آن استفاده نمی‌کنند چون بیشتر دوست دارند با چند مقیاس و نیمرخ
های پیچیده سر و کار داشته باشند تا با سه بعد
شخصیتی بنیادی.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «پرسش نامه شخصیتی آیزنک»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۶/۲۰.
