پای جانداران (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تعداد
پا، معیاری برای تقسیم جانداران می باشد.
طبق
آیه زیر تعداد پاها معیار تقسیم جانداران شده است.
والله خلق کل دابة من ماء فمنهم من یمشی علی بطنه ومنهم من یمشی علی رجلین ومنهم من یمشی علی اربع...(و
خداوند هر جنبنده‌ای را از آبی آفرید؛ گروهی از آنها بر
شکم خود
راه می‌روند، و گروهی بر دو پای خود، و گروهی بر چهار پا راه می‌روند؛ خداوند هر چه را بخواهد می‌آفریند، زیرا
خدا بر همه چیز تواناست! )
این آیه بیانی است برای رجوع امر به
مشیت خدای تعالی و بس، چون او تمامی جانداران را از آبی
خلق می‌کند، و در عین حال وضع هر
حیوانی با
حیوان دیگر مختلف است، بعضی‌ها با
شکم راه می‌روند، مانند مارها و کرمها، و بعضی دیگر با دو پا راه می‌روند مانند آدمیان و مرغان، و بعضی دیگر با چهار پا راه می‌روند، چون
چهارپایان و درندگان، و اگر به ذکر این سه نوع اکتفاء فرموده برای اختصار بوده، و غرض هم با ذکر همین‌ها تامین می‌شده (و گرنه اختلاف از حد شمار بیرون است).
و جمله" یخلق الله ما یشاء" تعلیل همین اختلافی است که در جانداران هست که چرا با یک ماده این همه اختلاف پدید آمد، می‌فرماید که: امر این اختلاف بسته به مشیت
خدا است و بس، او
اختیار دارد و می‌تواند
فیض خود را عمومیت دهد تا مانند
نور عام و
رحمت عام همه خلق از آن بهره مند شوند و می‌تواند که آن را به بعضی از خلایق خود اختصاص دهد، تا چون نور و رحمت خاص، بعضی از افراد از آن بهره مند شوند.
جمله" ان الله علی کل شی ء قدیر" تعلیلی است برای جمله" یخلق الله ما یشاء" چون
قدرت وقتی مطلق شد و شامل هر مقدوری گردید، دیگر هیچ ممکنی از ممکنات در به وجود آمدنش جز مشیت او به هیچ چیز دیگری متوقف نیست و اگر متوقف به چیزی باشد قدرت او مشروط بوجود آمدن آن چیز خواهد بود و این خلاف فرض است، چون فرض مساله مطلق بودن قدرت بود، و این بابی دقیق از
توحید است.
بدون شک عجیبترین پدیده این
جهان پدیده"
حیات" است، همان مساله‌ای که هنوز معمای آن برای دانشمندان گشوده نشده، همه می‌گویند موجودات زنده از مواد بیجان این عالم به
وجود آمده، اما هیچکس نمی‌تواند دقیقا تحت چه شرائطی چنین جهشی صورت گرفته، زیرا در هیچ آزمایشگاهی تبدیل موجودات بیجان به موجودات زنده هنوز مشاهده نشده است، هر چند هزاران هزار
دانشمند در طول سالیان دراز در این باره اندیشیده و آزمایش کرده‌اند.
البته شبحی از دور در این زمینه در برابر
چشم دانشمندان نمایان است، اما تنها شبحی است، آنچه مسلم است اسرار حیات و زندگی آن قدر پیچیده است که علوم و دانشهای بشری با تمام گستردگیش از کشف و
درک آن هنوز عاجز است.
در شرائط فعلی جهان، موجودات زنده تنها از موجودات زنده به وجود می‌آیند، و هیچ موجود زنده‌ای از موجودی بیجان پا نمی‌گیرد، ولی مسلما در گذشته‌های دور چنین نبوده، و به تعبیر دیگر حیات در
کره زمین تاریخچه پیدایشی دارد، اما چگونه و با چه شرائطی معمایی است که بر هیچکس روشن نیست. و از آن عجیبتر تنوع حیات است در اینهمه چهره‌های کاملا متفاوت، از موجودات زنده تک سلولی که تنها زیر میکروسکوب پیدا می‌شوند گرفته، تا والهای دریایی کوه پیکر که طول قامتشان از سی متر تجاوز می‌کند، و کوهی است از گوشت شناور! از حشرات که صدها هزار نوع در آنها مشاهده شده گرفته، تا پرندگانی که در هزاران هزار چهره ظاهر می‌شوند، و هر کدام برای خود عالمی و جهانی پر اسرار دارند.
کتابهای
حیوان شناسی که امروز بخش عظیمی از کتابخانه‌های بزرگ
جهان را تشکیل می‌دهند تنها گوشه‌ای از این اسرار را برای ما بازگو می‌کنند، مخصوصا
حیوانات دریایی که همیشه
دریا دیار عجائب بوده، و با تمام اطلاعاتی که اخیرا از آن داریم معلوماتمان در این زمینه بسیار ناچیز است.
به راستی چه بزرگ است خدایی که اینهمه موجودات زنده را با این تنوع وسیع آفریده، و به هر کدام آنچه را نیاز داشتند بخشیده؟ و چه عظیم است
قدرت و علمش که برای هر کدام متناسب با شرائط و نیازهایش آنچه را لازم بوده قرار داده است، و عجب اینکه همه آنها در آغاز از یک
آب و کمی از مواد ساده
زمین آفریده شده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۵۵، برگرفته از مقاله «پای جانداران».
