وَجَبَت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَجَبَت:
(فَإِذَا وَجَبَتْ) وَجَبَت: از ماده
«وجب» و
«وجوب» گرفته شده است.
وَجَبَت به دو معنا آمده است؛
• يكى به معنى «ثبوت» است و
واجبات را از آن جهت
واجب گفته‌اند كه انجامش لازم و ثابت است.
• ديگر به معنى «سقوط و افتادن بر زمين» است. كه در مورد حيوانات كنايه از جان دادن و مردن است.
چنان كه در آيه آمده:
(... فَإِذٰا وَجَبَتْ جُنُوبُهٰا...) كه مربوط به شتران قربانى است.
يعنى هنگامى كه پهلوهايشان بر
زمین فرود آمد، كه در اين‌جا، كنايه از جان دادن و آرام گرفتن آن‌هاست.
به موردی از کاربرد
وَجَبَت در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ الْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَ أَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ) (و شتران فربه را در مراسم حج براى شما از شعائر الهى قرار داديم؛ در آن‌ها براى شما خير و بركت است؛ نام
خدا را در حالى كه براى قربانى به صف ايستاده‌اند بر آن‌ها ببريد و هنگامى كه پهلوهايشان به زمين رسيد وجان دادند، از گوشت آن‌ها بخوريد و مستمندان قانع و سائلان را نيز از آن اطعام كنيد. اين‌گونه ما آن‌ها را مسخّرتان ساختيم، تا شكر خدا را به جا آوريد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
وجوب به معناى سقوط است. وقتى مى‌گويند
وجبت الشمس معنايش اين است كه آفتاب غروب كرد. كلمه جنوب جمع جنب است و مراد از
وجوب جنوب قربانى اين است كه با پهلو به زمين بيفتد، كنايه از اين‌كه بميرد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «
وَجَبَت»، ج۴، ص۶۲۴.
