هَلاک (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
•
هَلاک (به فتح هاء و لام) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ضایع شدن و تباه گشتن است.
•
مَهْلِک (بر وزن مغرب؛ به فتح میم و سکون‌هاء و کسر لام) به معنی هلاکت است.
•
تَهْلُکَة (وزن تفعلُه؛ به فتح تاء و سکون‌هاء و ضم لام و فتح کاف) به معنی هلاک می‌باشد
موارد زیادی از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
هَلاک:
به معنای ضایع شدن و تباه گشتن است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
در مقام موعظه فرمود:
«إِنَّ الْمَرْءَ إِذا هَلَكَ قالَ النّاسُ: ما تَرَكَ؟ وَ قالَتِ الْمَلائِكَةُ: ما قَدَّمَ؟ لله آباؤُكُمْ! فَقَدِّموا بَعْضَاً يَكُنْ لَكُمْ قَرْضاً، وَ لا تُخَلِّفوا كُلاًّ فَيَكونَ عَلَيْكُمْ.» «آن
دم كه كسى بميرد مردم مى‌گويند: چه باقى گذاشت؟ ولى
فرشتگان مى‌گويند چه
چیز پيش فرستاده؟
خدا پدرتان را
رحمت كند! مقدارى از
ثروت خويش را از پيش بفرستيد، تا به عنوان
قرض (در پيشگاه خدا) برايتان باقى بماند، و همه را مگذاريد كه
فریضه سنگينى برايتان خواهد داشت.»
(شرح‌های خطبه:
)
پس از آن‌كه
بیعت شد در ضمن كلامى فرمود:
«هَلَكَ مَنِ ادَّعى، وَ خابَ مَنِ افْتَرَى، مَنْ أَبْدَى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ هَلَكَ، وَ كَفَى بِالْمَرْءِ جَهْلاً أَلاّ يَعْرِفَ قَدْرَهُ، لا يَهْلِكُ عَلَى التَّقْوَى سِنْخُ أَصْل، وَ لا يَظْمَأُ عَلَيْها زَرْعُ قَوْم.» «آن‌كس كه به ناحق ادّعا كند
هلاک گردد، و هر آن‌كس كه با
دروغ و
افترا پيش رود بيچاره و بدبخت شود، و آن‌كس كه (در بين مردم نادان)
حق را اظهار كند از نظر بيفتد، در نادانى
انسان همين بس كه قدر خويش را نشناسد (و به ارزش خود پى نبرد) آن‌چه بر اساس
تقوا بنا گردد، نابودى نپذيرد، و بذرى كه در سرزمين
تقوا پاشيده شود هرگز
تشنگی احساس نكند.»
(شرح های خطبه:
)
موارد زیادی از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هلک»، ج۲، ص۱۱۰۳.
