هنیا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هنیا:
(وَ اشْرَبُوا هَنِيئًا) هنیا:
هنئ (بر وزن مليح) است.
به گفته
راغب در
مفردات، چيزى است كه مشقتى به دنبال ندارد و وخامتى نمى‌آفريند.
(الْهَنِيءُ: كلّ ما لا يلحق فيه مشقّة، و لا يعقب و خامة) لذا به غذا و
آب گوارا
«هنئ» گفته مى‌شود.
گاه به زندگى گوارا نيز اطلاق شده است.
به موردی از کاربرد
هنیا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ) (به آن‌ها گفته مى‌شود: بخوريد و بياشاميد گوارا باد بر شما)؛ اين‌ها در برابر اعمالى است كه انجام مى‌داديد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى به ايشان گفته مى‌شود بخوريد و بنوشيد، خوردنى و نوشيدنى گوارا، كه در
حقیقت كلمه هنيئا صفت است كه در جاى مفعول مطلق نشسته و يا مفعول به است. جمله
(بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ) يا متعلق است به جمله
(كُلُوا وَ اشْرَبُوا) و يا به كلمه هنيئا.
(كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ) (و به آنان گفته مى‌شود: بخوريد و بياشاميد گوارا باد بر شما، اين‌ها در برابر اعمالى است كه در ايام گذشته انجام داديد!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى به ايشان گفته مى‌شود: بخوريد و بنوشيد، از همه آنچه خوردنى و نوشيدنى در
بهشت است، در حالى كه گوارايتان باشد و اين پاداش آن
ایمان و عمل صالحى است كه در
دنیای گذرا و ناپايدار براى امروزتان تهيه ديديد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(بخوريد و بنوشيد گوارا باد بر شما، اين‌ها در برابر اعمالى است كه انجام مى‌داديد!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مفاد اين
آيه اذن و اباحه است، تو گويى خوردن و نوشيدن كنايه است از مطلق
تنعم به
نعمت‌هاى بهشتى و تصرف در آن، هر چند كه از مقوله خوردن و نوشيدن نباشد. و استعمال اين كنايه شايع است، هم چنان كه خوردن مال را كنايه مى‌گيرند از مطلق تصرف، مثلا مى‌گويند مال مردم را مخور، يعنى در آن تصرف مكن.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
تعبير به «هنيئا» در
آيه مورد بحث و در
سوره‌هاى:
حاقه/ ۲۴ و
مرسلات/
۴۳، اشاره به اين است كه خوردنی‌ها و نوشيدنی‌هاى بهشتى هيچ‌گونه عوارض نامطلوبى را به دنبال ندارد و همچون
نعمت‌هاى اين جهان نيست كه گاه عوارض نامطلوبى به دنبال دارد، بعلاوه نه مشقّتى براى تحصيل آن لازم است و نه ترسى از پايان گرفتن و تمام شدن آن در ميان است و به همين دليل اين
نعمت‌ها كاملا گواراست. اگرچه واژه‌هاى «هنئ» و «مرئ» هردو به معنى «طيّب و گوارا» آمده است، لكن تفاوت‌هايى ميان اين دو وجود دارد كه شرح آن را در ماده «م ر أ» بيان داشته‌ايم.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «هنیا»، ج۴، ص۶۰۴.
