هدایت مؤمنان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از مصادیق
هدایت‌یافتگان با توجه به
آیات قرآن،
مؤمنان هستند.
مؤمنان، بهره‌مند از
هدایت الهی:
۱. «واذا تُتلى عَلَيهِم ءايتُنا بَيّنتٍ قالَ الَّذينَ كَفَروا لِلَّذينَ ءامَنوا اىُّ الفَريقَينِ خَيرٌ مَقامًا واحسَنُ نَديّا • ويَزيدُ اللَّهُ الَّذينَ اهتَدَوا هُدًى ...؛
و هنگامي كه آيات روشن ما بر آنها خوانده مي‌شود كافران به مؤ منان ميگويند كداميك از دو گروه (ما و شما) جايگاهش بهتر و جلسات انس و مشورتش زيباتر و بخشش او بيشتر است؟!اما كساني كه در راه هدايت گام نهادند خداوند بر هدايتشان مي‌افزايد....»
۲. «انَّ اللَّهَ يُدخِلُ الَّذينَ ءامَنوا ... • وهُدوا الَى الطَّيّبِ مِنَ القَولِ وهُدوا الى صِرطِ الحَميد؛
خداوند كساني را كه ايمان آوردندوارد مي‌كند ... آنها به سوي سخنان پاكيزه هدايت مي‌شوند و به راه خداوند شايسته ستايش راهنمائي مي‌گردند.»
۳. «ولِيَعلَمَ الَّذينَ اوتوا العِلمَ انَّهُ الحَقُّ مِن رَبّكَ فَيُؤمِنوا بِهِ فَتُخبِتَ لَهُ قُلوبُهُم وانَّ اللَّهَ لَهادِ الَّذينَ ءامَنوا الى صِرطٍ مُستَقيم؛
و نيز هدف اين بود كساني كه خدا آگاهي به آنان بخشيده بدانند اين حقي است از سوي پروردگار تو، در نتيجه به آن ايمان بياورند و دلهايشان در برابر آن خاضع گردد و خداوند كساني را كه ايمان آوردند به سوي صراط مستقيم هدايت مي‌كند.»
هدايت مؤمنان به
بهشت و نعمتهاى آن، مستلزم
حمد و
سپاس به پيشگاه الهى:
«والَّذينَ ءامَنوا وعَمِلوا الصلِحتِ لا نُكَلّفُ نَفسًا الّا وُسعَها اولكَ اصحبُ الجَنَّةِ هُم فيها خلِدون • ونَزَعنا ما فى صُدورِهِم مِن غِلّ تَجرى مِن تَحتِهِمُ الانهرُ وقالوا الحَمدُ لِلَّهِ الَّذى هَدنا لِهذا وما كُنّا لِنَهتَدِىَ لَولا ان هَدنَا اللَّهُ لَقَد جاءَت رُسُلُ رَبّنا بِالحَقّ ونودوا ان تِلكُمُ الجَنَّةُ اورِثتُموها بِما كُنتُم تَعمَلون؛
و كساني كه ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند - هيچكس را جز به اندازه توانائيش تكليف نمي‌كنيم - اهل بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند. و آنچه در دلها از كينه و حسد دارند برمي كنيم (تا در صفا و صميميت با هم زندگي كنند) و از زير (قصرها و درختان) آنها نهرها جريان دارد و ميگويند سپاس مخصوص خداوندي است كه ما را به اين (همه نعمتها) رهنمون شد و اگر او ما را هدايت نكرده بود ما (به اينها) راه نمي‌يافتيم مسلما فرستادگان پروردگار ما حق مي‌گفتند، و (در اين هنگام) ندا داده مي‌شود كه اين بهشت را در برابر اعمالي كه انجام مي‌داديد به ارث برديد.»
مؤمنان داراى
عمل صالح، هدايت شده به گفتار
زیبا و
پاکیزه و راه خداوند ستوده:
«انَّ اللَّهَ يُدخِلُ الَّذينَ ءامَنوا وعَمِلوا الصلِحتِ جَنتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الانهرُ ... • وهُدوا الَى الطَّيّبِ مِنَ القَولِ وهُدوا الى صِرطِ الحَميد؛
خداوند كساني را كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام داده اند در باغهائي از بهشت وارد مي‌كند كه از زير درختانش نهرها جاري است... آنها به سوي سخنان پاكيزه هدايت مي‌شوند و به راه خداوند شايسته ستايش راهنمائي مي‌گردند.»
مؤمنان، موظف به
بزرگداشت خداوند، به پاس
نعمت هدايت:
«لَن يَنالَ اللَّهَ لُحومُها ولا دِماؤُها ولكِن يَنالُهُ التَّقوى مِنكُم كَذلِكَ سَخَّرَها لَكُم لِتُكَبّروا اللَّهَ عَلى ما هَدكُم ... • انَّ اللَّهَ يُدفِعُ عَنِ الَّذينَ ءامَنوا ...؛
هرگز نه گوشتها و نه خونهاي آنها به خدا نمي‌رسد، آنچه به او مي‌رسد تقوا و پرهيزگاري شماست!، اينگونه خداوند آنها را مسخر شما ساخته تا او را به خاطر هدايتتان بزرگ بشمريد... خداوند از كساني كه ايمان آورده اند دفاع مي‌كند....»
مؤمنان، برخوردار از هدايت الهى، در عرصه‌هاى اختلافات دينى:
«كانَ النّاسُ امَّةً وحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيّينَ مُبَشّرينَ ومُنذِرينَ وانزَلَ مَعَهُمُ الكِتبَ بِالحَقّ لِيَحكُمَ بَينَ النّاسِ فيمَا اختَلَفوا فيهِ ومَااختَلَفَ فيهِ الَّا الَّذينَ اوتوهُ مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيّنتُ بَغيًا بَينَهُم فَهَدَى‌اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا لِمَا اختَلَفوا فيهِ مِنَ الحَقّ بِاذنِهِ واللَّهُ يَهدى مَن يَشاءُ الى صِرطٍ مُستَقيم؛
مردم (در آغاز) يك دسته بودند، (و تضادي در ميان آنها وجود نداشت. بتدريج جوامع و طبقات پديد آمد و اختلافات و تضادهايي در ميان آنها پيدا شد، در اين حال) خداوند، پيامبران را برانگيخت، تا مردم را بشارت و بيم دهند و كتاب آسماني، كه به سوي حق دعوت مي‌كرد، با آنها نازل نمود، تا در ميان مردم، در آنچه اختلاف داشتند، داوري كند. (افراد با ايمان، در آن اختلاف نكردند،) تنها (گروهي از) كساني كه كتاب را دريافت داشته بودند، و نشانه هاي روشن به آنها رسيده بود، به خاطر انحراف از حق و ستمگري، در آن اختلاف كردند. خداوند، آنهايي را كه ايمان آورده بودند، به حقيقت آنچه مورد اختلاف بود، به فرمان خودش، رهبري نمود. (اما افراد بيايمان، همچنان در گمراهي و اختلاف، باقي ماندند). و خدا، هر كس را بخواهد، به راه راست هدايت مي‌كند.»
ربوبیت خداوند، منشأ هدايت و حمايت مستمرّ مؤمنان نيك كردار:
«انَّ الَّذينَ ءامَنوا وعَمِلوا الصلِحتِ يَهديهِم رَبُّهُم بِايمنِهِم تَجرى مِن تَحتِهِمُ الانهرُ فى جَنتِ النَّعيم؛
(ولي) كساني كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند خداوند آنها را در پرتو ايمانشان هدايت مي‌كند، از زير (قصرهاي) آنها نهرها، در باغهاي بهشت، جريان دارد. »
علل هدایت مؤمنان عبارتند از:
مؤمنان
اعتصام كننده و متمسّك به خداوند، مردمانى هدايت يافته و بهره‌مند از راهنمايى او:
«فَامَّاالَّذينَ ءامَنوا بِاللَّهِ واعتَصَموا بِهِ فَسَيُدخِلُهُم فى رَحمَةٍ مِنهُ وفَضلٍ ويَهديهِم الَيهِ صِرطًا مُستَقيما؛
اما آنها كه ايمان به خدا آوردند و به آن (كتاب آسماني) چنگ زدند به زودي همه را در رحمت و فضل خود وارد خواهد ساخت و در راه راستي به سوي خودش هدايت مي‌كند.»
مؤمنان اهل
انابه و آرامش يافته با
ذکر خدا، مشمول هدايت ويژه خداوند:
«... قُل انَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَن يَشاءُ ويَهدى الَيهِ مَن اناب • الَّذينَ ءامَنوا وتَطمَنُّ قُلوبُهُم بِذِكرِ اللَّهِ الا بِذِكرِ اللَّهِ تَطمَنُّ القُلوب؛
... بگو خداوند هر كس را بخواهد گمراه، و هر كس را كه به سوي او باز گردد هدايت مي‌كند (كمبود در معجزه نيست لجاجت آنها مانع است). آنها كساني هستند كه ايمان آورده اند و دلهايشان به ياد خدا مطمئن (و آرام) است، آگاه باشيد با ياد خدا دلها آرامش مييابد! »
مؤمنان به
کتاب‌های آسمانی، انسانهايى راه يافته به راه خدا:
۱. «والَّذينَ يُؤمِنونَ بِما انزِلَ الَيكَ وما انزِلَ مِن قَبلِكَ ... • اولكَ عَلى هُدًى مِن رَبّهِم ...؛
آنها به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پيش از تو (بر پيامبران پيشين نازل گرديده) ايمان مي‌آورند... آنان را خداوند هدايت كرده....»
۲. «وقالوا كونواهودًا او نَصرى تَهتَدوا قُل بَل مِلَّةَ ابرهيمَ حَنيفًا وما كانَ مِنَ المُشرِكين • فَان ءامَنوا بِمِثلِ ما ءامَنتُم بِهِ فَقَدِ اهتَدَوا ...؛
(اهل كتاب) گفتند يهودي يا مسيحي بشويد تا هدايت يابيد، بگو (اين آئينهاي تحريف شده هرگز نمي‌تواند موجب هدايت گردد) بلكه پيروي از آئين خالص ابراهيم كنيد و او هرگز از مشركان نبود.اگر آنها نيز به آنچه شما ايمان آورده ايد، ايمان بياورند هدايت يافته اند....»
مؤمنان، هدايت شده به راه
توحید و
اسلام:
«انَّ اللَّهَ يُدخِلُ الَّذينَ ءامَنوا وعَمِلوا الصلِحتِ جَنتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الانهرُ ... • وهُدوا الَى الطَّيّبِ مِنَ القَولِ وهُدوا الى صِرطِ الحَميد؛
خداوند كساني را كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام داده اند در باغهائي از بهشت وارد مي‌كند كه از زير درختانش نهرها جاري است... آنها به سوي سخنان پاكيزه هدايت مي‌شوند و به راه خداوند شايسته ستايش راهنمائي مي‌گردند.»
مؤمنان، بهره‌مند از هدايت الهى و خارج شده از ظلمتها به سوى
نور، به
عنایت خداوند:
۱. «اللَّهُ ولِىُّ الَّذينَ ءامَنوا يُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُمتِ الَى النُّورِ ...؛
خداوند، ولي و سرپرست كساني است كه ايمان آورده اند، آنها را از ظلمتها، به سوي نور بيرون مي‌برد....»
۲. «اوَ مَن كانَ مَيتًا فَاحيَينهُ وجَعَلنا لَهُ نورًا يَمشى بِهِ فِى النّاسِ كَمَن مَثَلُهُ فِى الظُّلُمتِ لَيسَ بِخارِجٍ مِنها كَذلِكَ زُيّنَ لِلكفِرينَ ما كانوا يَعمَلون؛
آيا كسي كه مرده بود سپس او را زنده كرديم و نوري بر او قرار داديم كه با آن در ميان مردم راه برود همانند كسي است كه در ظلمتها باشد و از آن خارج نگردد، اينچنين براي كافران اعمال (زشتي) كه انجام مي‌دادند تزيين شده است (و زيبا جلوه كرده). »
هدایت مؤمنان به صراط مستقیم (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۱۱۷، برگرفته از مقاله «مصادیق هدایت‌یافتگان (مؤمنان)».
