هدایت‌طلبی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله
آیات مرتبط با هدایت‌طلبی معرفی می‌شوند.
انسان، محتاج هدايت‌طلبى و خواهان راهيابى از خداوند:
«اهدِنَا الصِّرطَ المُستَقيم؛
ما را به راه راست هدايت كن.»
شاكيان به
داود علیه‌السلام خواهان هدايت به راه ميانه و درست، در جهت حل
اختلاف آنان:
«اذ دَخَلوا عَلى داوودَ فَفَزِعَ مِن هُم قالوا لا تَخَف خَصمانِ بَغى بَعضُنا عَلى بَعضٍ فَاحكُم بَينَنا بِالحَقّ ولا تُشطِط واهدِنا الى سَواءِ الصّرط؛
در آن هنگام كه بى‌مقدمه بر داود وارد شدند و او از ديدن آنها
وحشت كرد؛ گفتند: نترس، دو نفر شاكى هستيم كه يكى از ما بر ديگرى
ستم كرده؛ اكنون در ميان ما بحق داورى كن و سخن ناروا مگو و ما رابه راه راست هدايت كن.»
خداشناسان موحّد، خواهان هدايت به راه ثابت قدمان بر هدايت:
«اهدِنَا الصِّرطَ المُستَقيم • صِرطَ الَّذينَ انعَمتَ عَلَيهِم ...؛
ما را به راه راست هدايت كن راه كسانى كه به آنان
نعمت دادى....»
درخواست
هدایت از خداوند، در پرتو
دعا و نيايش:
«رَبَّنا لا تُزِغ قُلوبَنا بَعدَ اذ هَدَيتَنا وهَب لَنا مِن لَدُنكَ
رَحمَةً انَّكَ انتَ الوَهّاب؛
(
راسخان در علم، مى‌گويند:) پروردگارا! دلهايمان را، بعد از آن‌كه ما را هدايت كردى، از راه حق منحرف مگردان؛ و از سوى خود،
رحمتى بر ما ببخش، زيرا تويى بخشنده!»
امام خمینی هدایت حق‌تعالی را بالذات و اصیل و استناد هدایت به دیگران را استناد به شئون هدایت آن‌هادیِ بالذات می‌داند و قائل است موجودات در مراتب ظلمانی و تعیناتی که به واسطه نزول در این عالم طبیعت پیدا می‌کنند، به مدد اسم مبارک «هادی» از ظلمات
حجاب تعینات خود خارج می‌شوند و به طریق و مقصد خود می‌رسند.
در حقیقت تمام موجودات تحت ظل دو اسم
رحمان و
رحیم‌اند و همه هدایت‌هادیانِ طریق توحید، از جلوه‌های اسم
رحمت رحیمیه‌اند، مگر کسانی که از
فطرت استقامت، به سوء اختیار خود خارج شده‌اند و خود را از هدایت
رحیمیه محروم ساخته‌اند.
به باور امام خمینی اگر کسی به هدایت نرسید یا به سبب عدم استعداد خود و شقاوت خود است یا به سبب عدم اطاعت امر تکلیفی است.
در متون دینی عوامل متعددی برای هدایت و ضلالت ذکر شده است. در قرآن کریم مهم‌ترین عوامل هدایت عبارت‌اند از پیامبران و اولیای الهی و ایمان و اعتصام به خداوند است. امام خمینی نیز با الهام گرفتن از آیات الهی برای هدایت طلبی در دعا عواملی را برشمرده است. از جمله: فطرت که چراغ راه هدایت است و این فطرت انسان را متوجه کمالی می‌کند که نقص در آن راه ندارد و آن کمال و جمال مطلق است که در تمام موجودات و افراد بشر نهاده شده است، همچنین به اعتقاد ایشان معرفت به عقل و جهل و جنود آنها مقدمه‌ای برای هدایت است و این هدایت یا هدایت به صورت استکمال
نفس است یا هدایت مطلق است که اساس آن هدایت به معرفت حق‌تعالی است. به باور امام خمینی انبیاء و اهل‌بیت (علیه‌السلام) از جمله عوامل هدایت در مسیر نورانی و گذر از صراط مستقیم هستند.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۹۹، برگرفته از مقاله «هدایت‌طلبی». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
