• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هاؤُمُ‌ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: هاؤم (مفردات‌قرآن).


هاؤُمُ‌: (هَاؤُمُ اقْرَؤُوا)
هاؤُمُ‌: اسم فعل است.
به گفته ارباب لغت به معنى «خذوا» (بگيريد) مى‌باشد.
اگر مخاطب جمع مردان باشد «هاؤم» گفته مى‌شود و اگر جمع زنان باشد «هاؤنّ‌» گفته می‌شود.
اگر مفرد مذكر باشد «هاء» (به فتح) و اگر مفرد مؤنث باشد «هاء» (به كسر) و براى تثنيه «هائما» گفته مى‌شود.
راغب در مفردات مى‌گويد: «هاء» در معنى گرفتن به كار مى‌رود و «هات» در معنى دادن است.
ولى صاحب مجمع البيان، كلمه «هاؤم» را به معنى «تعالوا» (بياييد) گرفته است.



به موردی از کاربرد هاؤُمُ‌ در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - هاؤُمُ‌ (آیه ۱۹ سوره حاقه)

(فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَؤُوا كِتَابِيهْ)
(امّا كسى كه نامه اعمالش را به دست راستش دهند از شدّت شادى فرياد مى‌زند كه: اى اهل محشر! «نامه اعمال مرا بگيريد و بخوانيد!)

۱.۲ - هاؤُمُ‌ در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در مجمع البيان گفته: كلمه هاؤم امر به چند نفر است و به منزله هاكم است و اگر طرف مرد باشد، مى‌گويى هاء يا رجل و به دو مرد مى‌گويى هاؤما يا رجلان و به جمعيتى مى‌گويى هاؤم يا رجال و به يک زن مى‌گويى هاء يا امرأة - و همزه را كسره مى‌دهى و بعد از همزه حرف ياء نمى‌آورى- و به دو زن مى‌گويى هاؤما و به چند زن مى‌گويى هاؤن و اين لغت اهل حجاز است.
و اهل نميم و قيس، در مفرد مذكر مثل اهل حجاز مى‌گويند: هاء و به دو نفر مى‌گويند: هاءا و به جماعت مردان مى‌گويند: هاؤا و به يک زن هاءى و به چند زن هاؤن.
و بعضى از قبايل عرب به جاى همزه كاف مى‌آورند، مى‌گويند: هاک، هاكما، هاكم، هاک، هاكما، هاكن و در همه اين زبان‌ها اين كلمه به معناى بگير است و اين امرى است كه نهى ندارد.
اين آیه شريفه و ما بعدش تا كلمه خاطئون بيان تفصيلى اختلاف حال مردم در روز قیامت است، اختلافى كه از حيث سعادت و شقاوت دارند و ما در سابق در تفسير (مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ) گفتارى در معناى دادن كتاب به دست راست اصحاب یمین داشتيم و ظاهرا خطاب در جمله‌ (هاؤُمُ اقْرَؤُا كِتابِيَهْ) به ملائکه باشد و هاء در كلمه كتابيه و همچنين در آخر همه آيات بعدى، هاى وقف است، كه اصطلاحا آن را هاى استراحت مى‌نامند.
معناى آيه اين است كه: اما كسى كه كتابش به دست راستش داده شده رو به فرشتگان مى‌كند و مى‌گويد: بياييد نامه عمل مرا بگيريد و بخوانيد كه چگونه به سعادت من حكم مى‌كند.

۱. حاقه/سوره۶۹، آیه۱۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۸۵۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۴۶۸.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۸۵۰.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۲۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۲۴، ص۴۵۶.    
۷. حاقه/سوره۶۹، آیه۱۹.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۶۷.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۶۶.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۹۹.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۲۷۲.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۲۰.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «هاؤُمُ‌»، ج۴، ص۵۶۵.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره حاقه | لغات قرآن




جعبه ابزار