نماز غفیله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غفیله اسم مصغر از غفلت است؛یعنی غفلت کوچک و مرسوم است که در بین نماز مغرب و عشاء به کیفیتی که در متن مقاله آمده است خوانده می شود.
بنابر اقوی نماز غفیله
مستحب است و جزء
نوافل یومیه نیست و آن دو رکعت است.
نماز غفیله بنابر اقوی بین نماز مغرب و وقتی که سرخی طرف غرب، از بین برود خوانده می‌شود،
امام صادق علیه السلام از پدرش
امام باقر علیه السلام و امام باقر علیه السلام از
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در خصوص این نماز مستحبی چنین نقل می کند:
«صَلُّوا فی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَ الْکَرامة؛
نماز بخوانید در ساعت غفلت؛ اگرچه دو رکعت باشد، این دو رکعت نماز [
شما را ] به
بهشت وارد می کند.»
در روایتی دیگر چنین می فرماید:
«تَنْفِلوُا فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَ الْکَرامَةِ قیلَ یا رسُول اللّه وَمَا ساعَةُ الْغَفْلَةِ؟ قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء؛
نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خفیف [
و آسان ] باشد؛ چرا که همین دو رکعت نماز [
شما را ] وارد بهشت می کند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟ فرمود: بین مغرب و عشا است.»
امام صادق علیه السلام از قول پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل کرده است که: «لا تَتْرُکُوا رَکْعَتَیِ الْغُفَیْلَةِ وَ هُما بَیْنَ الْعِشائَیْنِ؛
دو رکعت نماز غفیله را ـ که بین نماز مغرب و عشاء است ـ ترک نکنید.»
درباره کیفیت اقامه این نماز مستحبی، امام صادق علیه السلام چنین فرموده است: کسی که می خواهد بین نماز مغرب و عشا دو رکعت نماز بخواند؛ در رکعت اول بعد از سوره حمد بگوید:
«وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِـباً فَـظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّـلُماتِ أَنْ لا إِلـهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمِـینَ • فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَـجَّیْناهُ مِنَ الغَمِّ وَکَذ لِکَ نُـنْجِی المُـؤْمِنِـینَ.»
و در رکعت دوم بعد از سوره حمد بگوید:
«وَعِنْدَهُ مَفاتِحُ الغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلاّ هُوَ وَیَعْلَمُ ما فِی البَرِّ وَالبَحْرِ وَما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاّ یَعْلَمُها وَلا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الأَرْضِ وَلا رَطْبٍ وَلا یابِسٍ إِلاّ فِی کِتابٍ مُبِـینٍ.»
و پس از فراغت از قرائت، دستهایش را بلند کند و بگوید:
«اَللّهُمَّ إِنّی اَسْئَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتی لا یَعْلَمُها اِلاّ اَنْتَ اَنْ تَصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا و به جای کذا و کذا حاجات خود را بگوید و سپس بگوید: «اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتی وَالْقادِرُ عَلی طَلَبَتی تَعْلَمُ حاجَتی فَأَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَیْتَها لی.»
خداوند خواسته های او را [
اگر مصلحت باشد ] عطا می کند.
و طبق نظر امام صادق علیه السلام فتوا داده اند.
شاید یکی از دلایل توصیه به اقامه نماز غفیله و ثواب آن، این است که:
حضرت یونس علیه السلام یک لحظه غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از انابه به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد و شاید تأکید
رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر این نماز، به لحاظ غفلتهای کوچک و بزرگی باشد که ما هر روز مرتکب می شویم. تا ما هم از ظلمتهای ظاهری و باطنی نجات پیدا کنیم.
بزرگان گفته اند: بالاترین ذکر در بین اذکار،
ذکر یونسیه«لااله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین» است.
مراجع تقلید، این نماز را یکی از نمازهای مستحبی معرفی کرده اند و وقت انجام آن را ـ بعد از نماز مغرب تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود ـ دانسته اند.
۱- نشسته خواندن نماز غفیله مانند «نشسته خواندن نوافل
یومیه رواتب و غیر آن‌ها - حتی در حال
اختیار - جایز است، لیکن بهتر آن است که در چنین حالی (در حال اختیار) هر دو رکعت نماز نشسته، یک رکعت حساب شود، حتی در نماز وتر، بنابراین نماز وتر را نشسته دو بار و هر بار یک رکعت می‌خواند.»
۲. اگر کسی نماز غفیله را با دو رکعت نماز دیگر به
نیت نافله مغرب بخواند آیا ثواب نماز غفیله و نافله مغرب به او داده خواهد شد یا نه؟
امام خمینی در پاسخ مرقوم داشته است: «نماز غفیله از رواتب
یومیه نیست و
درک ثواب هر دو شاید موقوف باشد، به این‌که هر یک جدا به‌جا آورده شود.»
۲- نمازهای مستحبی که کیفیت خاص یا سوره مخصوصی دارند - مثل نماز شب دفن میّت و نماز غفیله - درصورتی‌که
فراموش کند آن را بدان کیفیت به جا آورد، چنانچه برگشتن و جبران آن ممکن باشد، باید برگردد و
تدارک کند و اگر ممکن نباشد، باید
اعاده نماید. البته اگر در نماز جعفر (طیّار) بعضی از تسبیحات را فراموش کند، در هر حالی از حالات نماز یادش آمد، آن را قضا می‌کند و اگر بعد از نماز، یادش بیاید، به‌قصد رجاء به جا می‌آورد.
•
پایگاه حوزه علمیه قم،تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۲۰ •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
