نسبت حملی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

نسبت حملی، به‌معنای نسبتِ بیانگر اتحاد مفهومی یا مصداقی دو طرف قضیه حملیه است.

---

قضیه بر دو قسم است:
۱. قضیه حملیه؛
۲. قضیه شرطیه.

---

دو جزء اصلی در قضیه حملیه، موضوع و محمول است و در قضیه شرطیه، مقدم و تالی است. نسبت بین موضوع و محمول نیز یا به ایجاب است و یا به سلب.

---

نسبت موضوع به محمول در قضیه خواه به ایجاب و خواه به سلب سه قسم است:
۱. نسبت حملی؛
۲. نسبت شرطی اتصالی؛
۳. نسبت شرطی انفصالی.

---

نسبت بین موضوع و محمول نسبت حملی است؛ یعنی بین آن دو نوعی اتحاد برقرار است. این اتحاد، گاهی به حسب مفهوم و مصداق است (در حمل اوّلی ذاتی)،و گاهی تنها به حسب مصداق است (در حمل شایع صناعی). مراد از حمل به حسب مصداق، اتحاد موضوع و محمول در وجود خارجی است، مانند: «آهن معدن است»،«صدق و راست‌گویی ستوده است»، یعنی همان که موضوع است متصف است به وصف محمول است. به عبارت دیگر موضوع و محمول دو موجود خارجی نیستند، بلکه همان فرد که به وصف عنوانی موضوع موصوف است، همان فرد بعینه به وصف محمول نیز موصوف است.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مظفر، محمدرضا، المنطق.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.
• جرجانی، میر سید شریف، الکبری فی المنطق.

---