میرزاابوالقاسم ضیاءالعلماء
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
میرزا ابوالقاسم ضیاء
العلماء، از روحانیون آزادیخواه و
مجاهد ایران در
قرن چهاردهم هجری بود.
وی
فرزند حاج میرزا یوسف
شمس العلمای دهخوارقانی بود و در ۱۳۰۳ ق در
تبریز به
دنیا آمد. در کودکی پدرش را از دست داد و برادر بزرگش میرزا ابوالحسن
شمس العلماء،
تعلیم و
تربیت او را برعهده گرفت و استادان مبرزی به
آموزش او گماشت.
وی علاوه بر
علوم متداول حوزوی، دانش‌های جدید و زبان فرانسه را نیز آموخت و در آن مهارت یافت و به ترجمه رمان فرانسوی پرداخت. او در جوانی با
دختر حاج میرزا عبدالکریم مجتهد تبریزی
ازدواج کرد و با وجود مخالفت بعدی پدر زنش با مشروطه، همچنان در
دفاع از مشروطه پایدار ماند.
میرزا ابوالقاسم در ۱۳۲۴ ق هفته نامه اسلامیه را انتشار داد که خود صاحب امتیاز و نگارنده آن بود. وی جزو آزادیخواهانی بود که برای اخذ امضای فرمان مشروطه توسط
محمد علی شاه، در کنسولگری انگلستان در تبریز متحصن شد و پس از پیروزی
جنبش مشروطه و تشکیل انجمن ایالتی آذربایجان، به ریاست عدلیه (دادگستری) آذربایجان انتخاب گردید. پس از بازگشت مجدد مشروطه در ۱۳۲۷ ق،
دادگاه استیناف را در تبریز تشکیل داد و خود از سوی مخبرالسلطنه هدایت (والی آذربایجان) به ریاست آن دادگاه منصوب شد.
قوای روس پس از ورود به تبریز، برای ارعاب آزادیخواهان، ثقه الاسلام تبریزی، ضیاء
العلما و چند تن دیگر از آزادیخواهان را دستگیر کردند و در عاشورای ۱۳۳۰ ق به دار آویختند. پس از شهادت،
جنازه او را به
عراق بردند و در آنجا
دفن کردند. بعد از سقوط رژیم تزاری، آزادیخواهان تبریزی انقلابیون روسی مستقر در تبریز یا خانواده شهدای آن ناحیه، از جمله ضیاء
العلما دیدار کردند و اظهار همدردی نمودند.
دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «میرزاابوالقاسم ضیاءالعلماء».
