مَکَرنا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَکَرنا:
(مَكَرْنَا مَكْرًا) مَکَرنا: از مادّۀ «مکر»
و در ادبیات عرب به معنی «هرگونه چاره اندیشی» است
و اختصاصی به نقشه‌هاى شيطانى
و زيان‌بخش كه در فارسى امروز در آن استعمال مى‌شود ندارد. بنابراين هم در مورد نقشه‌هاى زيان‌بخش به كار مى‌رود،
و هم چاره انديشی‌هاى خوب.
راغب در مفردات می‌گوید:
«المَکرُ صَرفُ الغیر عَمّا یَقصُدُه...» یعنی مکر آن است که کسی را از رسیدن مقصودش بازدارند.
بنابراین هنگامی که این واژه در مورد
خداوند به کار می‌رود به معنی خنثی کردن توطئه‌های زیان‌بار است
و هنگامی که دربارۀ مفسدان به کار می‌رود به معنی جلوگیری از برنامه‌های اصلاحی است.
در
آیه مورد بحث
و نیز آیه ۴۶
سوره ابراهیم به واژۀ «مکروا» برمی‌خوریم، آنجا که می‌گوید: «آنها (
ستمگران) نهایت مکر خود را به کار زدند.» بنابراین واژۀ «مکر» هم در مورد خداوند صدق می‌کند
و هم در مورد بندگان.
به موردی از کاربرد «مَکَرنا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَمَكَرُوا مَكْرًا وَ مَكَرْنَا مَكْرًا وَ هُمْ لَا يَشْعُرُونَ) (آنها توطئه مهمّى چيدند،
و ما هم
تدبیر مهمّى داشتيم؛ در حالى كه آنها نمى‌فهميدند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
اما مكر
قوم صالح اين بود كه (بنا بر
شهادت سياق قبلى) بر قصد سوء
و كشتن صالح
و اهل او تواطى
و اتفاق كنند
و سوگند بخورند
و اما مكر خداى تعالى اين بود كه (به
شهادت سياق لا حق) هلاكت همه آنان را تقدير كند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مکرنا»، ج۴، ص۳۱۶.
