• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَدَن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مَدَن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: مَدینَه (مفردات‌قرآن)، مَدِینَه (لغات‌قرآن)، مدینه.


مَدَن (به فتح میم و دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای اقامت است.
از مشتقات این کلمه در «نهج البلاغه»:
مُدون (به ضم میم) به معنى اقامت است.
این کلمه چهار بار در «نهج‌ البلاغه» آمده است.


مَدَن
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۶۸.    
مُدون به معنى اقامت است.
[۲] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۷۶۳.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۱۵.    

«مَدَنَ بِالمَكان مُدوناً: اَقام.»
[۴] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۱۷۸.    

شهر را از آن جهت مدينه گويند كه مردم در آن اقامت دارند.

برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْمَدينَةِ - نامه ۵۴ (خطاب به طلحه و زبیر)

حضرت علی (علیه‌السلام) به طلحه و زبیر نوشته: گفته‌ايد كه من عثمان را كشته‌ام:
«فَبَيْني وَ بَيْنَكُما مَنْ تَخَلَّفَ عَنّي وَ عَنْكُما مِنْ أَهْلِ الْمَدينَةِ.»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۱، نامه ۵۴.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۲۳، نامه ۵۴.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۴۶، نامه ۵۴.    

«ميان من و شما شاهد است آن كه از اهل مدينه از من و از شما هر دو تخلّف كرده است.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۷، نامه ۵۴.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۲.    
(شرح‌های نامه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۴.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۱۶۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۲۸.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۳۱.    
)


۲.۲ - الْمَدائِنَ - خطبه ۱۸۲ (اصحاب مدائن)

و حضرت در جایی دیگر فرموده:
«أَيْنَ أَصْحابُ مَدائِنِ الرَّسِّ ... وَ مَدَّنوا الْمَدائِنَ.»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۹، خطبه ۱۸۲.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۲۸، خطبه ۱۷۷.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۳، خطبه ۱۸۲.    

يعنى «شهرها را بنا كردند.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۱۱.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۱۱.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۴، ص۴۵۷.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۳۲.    
[۲۲] ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۹۴.    
)
كه در «رسّ» گذشت.
(ببینید: رسّ (مفردات‌نهج‌البلاغه))
در خطبه ۱۶۴ نهج البلاغه نیز آمده است.
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۰، خطبه ۱۶۴.    
[۲۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۸۶، خطبه ۱۶۲.    
[۲۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۵، خطبه ۱۶۲.    



این کلمه چهار بار در نهج‌ البلاغه آمده است.
[۲۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۱، نامه ۵۴.    
[۲۷] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۹، خطبه ۱۸۲.    
[۲۸] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۰، خطبه ۱۶۴.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۶۸.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۷۶۳.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۱۵.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۱۷۸.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۱، نامه ۵۴.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۲۳، نامه ۵۴.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۴۶، نامه ۵۴.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۷، نامه ۵۴.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۲.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۴.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۱۶۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۲۸.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۳۱.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۹، خطبه ۱۸۲.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۲۸، خطبه ۱۷۷.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۳، خطبه ۱۸۲.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۱۱.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۱۱.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۴، ص۴۵۷.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۳۲.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۹۴.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۰، خطبه ۱۶۴.    
۲۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۸۶، خطبه ۱۶۲.    
۲۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۵، خطبه ۱۶۲.    
۲۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۱، نامه ۵۴.    
۲۷. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۹، خطبه ۱۸۲.    
۲۸. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۰، خطبه ۱۶۴.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مدن»، ج۲، ص۹۶۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 164 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 182 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 54 نهج البلاغه
جعبه ابزار