مَأْجُوج (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَأْجُوج (به فتح میم و سکون همزه) از
واژگان قرآن کریم و
يَأْجُوج (به فتح یاء و سکون همزه)، از اقوام بدوى بودند كه آن‌ها را «
تاتار» ناميده‌اند. یاجوج و ماجوج به آسیای غربی هجوم بردند و
ذوالقرنین براى جلوگيرى از تاخت و تاز آن‌ها ميان دو كوه سدّى ساخت.
مَأْجُوج و
يَأْجُوجَ چنان كه در «قرن- ذوالقرنين» گفته‌ايم همان اقوام بدوى بودند كه آن‌ها را «تاتار» ناميده‌اند. در حدود ۶۰۰ سال قبل از ميلاد يك دسته از آنان در سواحل
دریای سیاه پراكنده شده، هنگام پایين آمدن از دامنه
کوه‌های قفقاز،
آسیای غربی را مورد هجوم قرار می‌دادند. اين نقطه آن روز
مغولستان ناميده می‌شد. ذوالقرنين براى جلوگيرى از تاخت و تاز آن‌ها ميان دو كوه سدّى ساخت.
(إِنَ يَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ) (قوم يأجوج و مأجوج در اين سرزمين فساد مى‌كنند.)
(حَتَّى إِذا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ) (تا آن زمان كه راه بر «يأجوج» و «مأجوج» گشوده شود؛ و آن‌ها از هر محلّ مرتفعى به سرعت عبور كنند.)
در
سوره کهف هست: ذو القرنين پس از
بناى سدّ چنين گفت:
(فَإِذا جاءَ وَعْدُ رَبِّي جَعَلَهُ دَكَّاءَ وَ كانَ وَعْدُ رَبِّي حَقًّا) (وَ تَرَكْنا بَعْضَهُمْ يَوْمَئِذٍ يَمُوجُ فِي بَعْضٍ وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَجَمَعْناهُمْ جَمْعاً) (و هنگامى كه وعده پروردگارم فرا رسد، آن را درهم مى‌كوبد؛ و وعده پروردگارم
حق است و در آن روز كه جهان پايان مى‌گيرد، ما آنان را چنان رها مى‌كنيم كه در هم موج مى‌زنند؛ و در
صور (شيپور) دميده مى‌شود؛ و ما آن‌ها را كاملًا جمع مى‌كنيم.)
ذو القرنين خبر داد كه چون روز وعده خدايم رسد، سدّ را ريز ريز گرداند، آن گاه
خدا فرمايد: آن روز مردم را می‌گذاريم بعضى دربعضى موج می‌زند ...
در آيات
سوره انبیاء نيز فرموده:
(حَتَّى إِذا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ) (وَ اقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِذا هِيَ شاخِصَةٌ أَبْصارُ الَّذِينَ كَفَرُوا يا وَيْلَنا قَدْ كُنَّا فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا بَلْ كُنَّا ظالِمِينَ) (تا آن زمان كه راه بر «يأجوج» و «مأجوج» گشوده شود؛ و آن‌ها از هر محلّ مرتفعى به سرعت عبور كنند و وعده حق و
رستاخیز نزديك شود؛ در آن هنگام چشم‌هاى
کافران از وحشت از حركت باز مى‌ماند؛ مى‌گويند: اى واى بر ما كه از اين امر در
غفلت بوديم؛ بلكه ما
ستمکار بوديم.)
در اين جا هم از باز شدن راه يأجوج و مأجوج خبر می‌دهد، يعنى كار دنيا بر همين منوال پيش می‌رود تا راه يأجوج و مأجوج باز می‌شود و آن‌ها از هر بلندى به سرعت می‌آيند و وعده حق نزديك می‌شود.
آيا مراد آمدن
قیامت است يا دنيا در آينده تحوّل به خصوصى خواهد داشت؟ و اللّه العالم.
در
روضه کافی حديث ۲۷۴ از
ابن عباس منقول است:
«
«سُئِلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ عَنِ الْخَلْقِ فَقَالَ: خَلَقَ اللَّهُ أَلْفاً وَ مِائَتَيْنِ فِي الْبَرِّ وَ أَلْفاً وَ مِائَتَيْنِ فِي الْبَحْرِ وَ أَجْنَاسَ بَنِي آدَمَ سَبْعُونَ جِنْساً وَ النَّاسُ وُلْدُ آدَمَ مَا خَلَا يَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ».»
بنابراين
حديث، يأجوج و مأجوج از نسل
آدم نيستند ولى سند خبر ضعيف است.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مأجوج»، ج۶، ص۲۳۷-۲۳۸.
