موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«موعودشناسی و پاسخ به شبهات» اثر
علی اصغر رضوانی، با موضوع پاسخ به شبهات مساله
مهدویت است که به
زبان فارسی و در سال ۱۳۸۸ ش نوشته شده است.
انگیزه مؤلف، پاسخ
عقلی و
نقلی به شبهات مطرح شده در حوزه مهدویت و جبران کاستی‌هایی موجود در کتب گذشته است.
کتاب با پیشگفتار مؤلف در بیان نکاتی پیرامون کتاب آغاز شده است.
اگرچه کتاب از تبویب و فصل بندی خاصی پیروی نمی‌کند اما شاید بتوان مطالب کتاب را در چهار بخش دسته بندی نمود:
موعود و
مهدویت،
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در نگاه
آیات و
روایات، بررسی وجود
امام علیه‌السّلام از دیدگاه‌های مختلف،
غیبت و مسائل بعد از
ظهور.
روش نویسنده تجزیه و تحلیل شبه هاست و با تمسک به
استدلال عقلی درصدد رد آنها برآمده است. به گفته نویسنده از آنجا که در عصر حاضر، شبهات مطرح شده بیشتر جنبه
کلامی دارد، جواب به آنها نیز باید با دلایل عقلی همراه باشد و سپس با استفاده از دلایل تاریخی و نقلی مساله مهدویت به صورت شفاف بیان شود.
بررسی نظریات دانشمندانی همچون فوکویاما، تافلر و
هانتیگتون در مورد پایان تاریخ، مارشال مک لوهان پیرامون سیطره
لیبرالیسم و توضیح در مورد شیوه توجیه تکامل تاریخ توسط
مارکسیسم از نکات قابل توجه در کتاب است.
نویسنده در بخش اول کتاب با پسندیده دانستن
شک و
شبهه در جایی که دالان و معبر خوبی برای رسیدن به
ایمان و
یقین باشد، ایجاد شک در مسائل اعتقادی را در این صورت صحیح دانسته و بعد از آوردن دلیل بر اینکه
خداوند ضمانت کرده شخص حقیقت جو را به حقیقت برساند، وظیفه
انسان در برابر شبهات را تشریح می‌کند.
مؤلف با آنانی که طرح و بررسی موضوع مهدویت در این زمان را- به بهانه اینکه این مساله مربوط به آینده بشریت بوده و آینده و اتفاقات آن امری است مجمل و مبهم- بی فایده می‌دانند، مخالف است و فواید مطرح شدن این بحث را یک به یک برمی شمرد؛ از جمله اینکه آرمان قیام و
انقلاب حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف یک فلسفه بزرگ اجتماعی اسلامی بوده و گذشته از اینکه الهام بخش و راه گشای آینده می‌باشد، آینه مناسبی است برای شناخت آرمان‌های اسلامی است.
وی ضمن توضیح فلسفه
حکومت جهانی، ضرورت برپایی
حکومت عدل جهانی را از راه
فطرت و با کمک
براهین فلسفی تشریح کرده و براین باور است که تاکنون تعریف روشن و جامعی از آن نشده است؛ زیرا اولا این پدیده هنوز به حد تکامل نهایی خود نرسیده است، ثانیا هر کسی در مقام تعریف، بعدی از آن را بازگو کرده است.
برخی از سؤلات مطرح شده در این بخش بدین قرارند:
۱- آیا واقعیت‌های تاریخی می‌تواند ضرورت تشکیل حکومت عدل جهانی را به اثبات برساند و چه ضرورتی در تحقق آن در این دنیا وجود دارد؟
۲- غربی‌ها از جهانی شدن چه اهدافی را دنبال می‌کنند، جنبه‌های منفی آن چیست و آیا در منابع دینی به آن اشاره‌ای شده است؟
۳- حقیقت
انتظار چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و مقصود از
روایات مطلق در باب انتظار چیست؟
در بخش دوم، نویسنده کتاب بعد از برشمردن اسامی
عالمان اهل سنت که به
ولادت فرزندی برای
امام حسن عسکری علیه‌السّلام به نام
مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف اعتراف نموده‌اند، نام آن دسته که فرزند امام حسن عسکری علیه‌السّلام را همان
منجی منتظر می‌دانند، به همراه سخنان شان، ذکر نموده است.
مؤلف در پاسخ به این سؤال که چه ضرورتی دارد انسانی در گذشته دور برای آینده‌ای دورتر به دنیا آمده باشد؟ چنین می‌گوید که اولا از ادله عقلی و نقلی استفاده می‌شود که زمان، هیچ گاه نباید از
حجت و
ولی خدا خالی باشد، هم از جهت فیض تشریع و هم تکوین. ثانیا انتظار کسی که غایب است بیشتر مؤثر است تا کسی که هنوز خلق نشده است.
در این بخش سوالات دیگری نیز درباره احادیث
ولادت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، اتفاق
امامیه بر ولادت حضرت و مانند آن مطرح شده است.
نویسنده در بخش سوم، به تحلیل و بررسی بحث وجود امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از دیدگاه
عقل،
قرآن،
روایات شیعه،
روایات عامه و وجود ایشان در احادیث «
دوازده خلیفه» پرداخته است.
در بررسی از دیدگاه عقلی، برای اثبات وجود امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به برهان
لطف،
عنایت، فطرت،
واسطه در فیض و... استدلال شده است.
برخی از سؤالات این بخش:
۱- آیا می‌توان از راه حساب احتمالات، وجود
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را به اثبات رساند و آیا
ادله عقلی، وجود امام زمان معینی را اثبات می‌کند؟
۲-
آیه انذار،
نذیر،
هدایت،
صادقین و
اولی الامر چگونه بر وجود امام زمان علیه‌السّلام دلالت دارند و آیا وجود ایشان را می‌توان از
روایات شیعه و
فریقین به اثبات رسانید؟
۳-
حدیث دوازده خلیفه چیست و چگونه با حدیث «الخلافة بعدی ثلاثون عاما» قابل جمع است؟
در بخش چهارم، مسائل مربوط به
غیبت صغری،
کبری،
علائم ظهور و حوادث بعد از آن مطرح شده است؛ مباحثی از قبیل: مبدا آغاز غیبت صغری و حکمت وجود آن قبل از غیبت کبری، اشاره هریک از
امامان علیه‌السّلام به
غیبت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، تدابیری که امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف برای اثبات خویش در عصر غیبت صغری انجام دادند،
سفیران امام علیه‌السّلام و موقعیت ایشان، عواملی که باعث شد برخی ادعای سفارت دروغین از طرف حضرت نمایند،
توقیعات امام علیه‌السّلام و اینکه آیا به خط ایشان بوده یا نه، خصوصیات ویژه غیبت کبری و سابقه آن در میان
انبیاء، فرق میان علایم ظهور و
شرایط ظهور، مطالب مربوط به
رجعت.
مؤلف سعی کرده مسائل
مهدویت را از دیدگاه
کلامی بررسی کرده و اصول اساسی این بحث را به صورت شفاف و با دلایل مختلف به ویژه
دلیل عقلی، ارائه و قلمرو مطالب را طوری ترسیم کند که زمینه تمامی شبهات پیرامون مهدویت، از بین برود.
فهرست اجمالی مطالب در ابتدا و فهرست تفصیلی آنها به همراه فهرست
آیات،
روایات، و منابع در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها به ذکر منابع اختصاص دارد.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
